01047

14. Ta dziewiętnastowieczna rycina ukazuje pielgrzymów przyjmujących komunię w kaplicy św. Dympny w Gheel. Od czasów średniowiecznych Gheel otaczała sława świątyni obdarzonej mocą uzdrawiania umysłowo chorych i niedorozwiniętych.

Pobudki religijne legły także u podstaw powołania wielu późniejszych instytucji, do których zaliczają się przytułki dla umysłowo chorych założone w osiemnastowiecznym Liverpoolu, Manchesterze, Newcastle i Yorku. W krajach katolickich zakłady te obsługiwali bracia i siostry miłosierdzia; aż do dwudziestego wieku zadanie opieki i troski o umysłowo chorych w wielu miejscach świata spoczywało na barkach zakonów religijnych. Gdzieniegdzie różnice wyznaniowe doprowadziły do powstania przytułków dla umysłowo chorych o jasno określonej przynależności religijnej, tak jak to było w przypadku konkurujących ze sobą systemów szkolnych -jeszcze w ostatnim ćwierćwieczu dziewiętnastego stulecia w „nowoczesnej” Holandii przytułki dla umysłowo chorych utrzymywali oddzielnie kalwini i katolicy.

Wielkie zamknięcie?

Państwo i jego prawo również miały w tym swój udział. W latach sześćdziesiątych dwudziestego wieku Michel Foucault przedstawił sławny dowód na to, iż powstanie absolutyzmu - którego najlepszy przykład stanowi Francja pod rządami Ludwika XIV- zapoczątkowało „wielkie zamknięcie” obłąkanych i ubogich w całej Europie, proces „prześladowań na oślep”. Wyzwanie dla prawa i porządku, wszystkie te niedojdy, skażone brakiem rozumu

107