0304

12.3. Instytucje Unii Europejskiej 315

ficznego typu tworzenia polityki”¹, zaś w istocie rzeczy chodziło o odseparowanie jej od polityki partii politycznych i konfliktów o charakterze ideologiczno-progra-mowym. W dodatku, proces biurokratyzacji polityki Unii wydaje się być efektem przekazania Komisji uprawnienia do inicjowania aktów prawnych oraz innego rodzaju regulacji oraz regulacyjnego charakteru unijnego systemu politycznego.

12.3. Instytucje Unii Europejskiej

W tej części opracowania zostaną przedstawione trzy główne instytucje Unii Europejskiej - Rada Unii, Komisja i Parlament. Charakterystyka powiązań funkcjonalnych (choć nie tylko) między tymi instytucjami, w kontekście europejskiego procesu decyzyjnego, została zawarta w poprzednim punkcie rozdziału. Teraz skupimy się przede wszystkim na charakterze strukturalno-organizacyjnym tych instytucji.

Struktura i funkcje Unii w dużym stopniu są determinowane działalnością państw członkowskich, których interesy mają zdecydowany priorytet. Gwarantami dominującej pozycji państw pozostają dwa organy, Rada Europejska oraz Rada Unii. Styl ich działania opiera się na strategii przetargów międzyrządowych i w konsekwencji, będąc wyrazicielem interesów państw członkowskich, zabezpieczają ich suwerenne uprawnienia. Oba organy dysponują zarówno politycznymi instrumentami, jak i formalnymi kompetencjami, nadającymi im dominującą pozycje w ramach struktury Unii, jak i w procesie decyzyjnym. Należy jednak przypomnieć czytelnikowi, iż sposób ukształtowania zasady podziału władz w UE nie jest „konsekwentny”. Oznacza to, iż Rada Unii wypełnia zarówno funkcje legislacyjne, jak i wykonawcze. W tym pierwszym przypadku, układ strukturalny w ramach, którego przebiega proces stanowienia prawa przypomina bikamera-lizm, ale asymetryczny (słaby). Rada pełni rolę izby silniejszej, reprezentując interesy państw członkowskich, zaś Parlament - to izba słabsza, wyłaniana w wyborach powszechnych i taki sposób legitymizacji jej statusu pozwala przyjąć, iż reprezentuje interesy elektoratu europejskiego („obywateli”). W efekcie uwikłania Rady w działalność zarówno legislacyjną, jak i egzekutywną (wykonawczą), występuje zjawisko dualizmu na każdym z tych poziomów procesu decyzyjnego.

Rada Europejska to instytucja Unii Europejskiej, powołana do życia w 1974 r. (na szczycie politycznym w Paryżu), będąca w istocie formą instytucjonalizacji tzw. konferencji na szczycie (Konferencji Szefów Państw i Rządów Państw Członkowskich), organizowanych od 1961r. Pod obecną nazwą działa od 1975 r. Inicjatorem nadania konferencjom na szczycie bardziej zorganizowanej formy, a praktycznie statusu pozastatutowego organu Unii/Wspólnot był prezydent Francji V. Giscard d’Estaing. Rada została uznana przez postanowienia Jednolitego Aktu Europejskiego (1986) ustalającego, iż tworzą ją szefowie państw i rządów krajów członkowskich, którym towarzyszą ministrowie spraw zagranicznych oraz przewodniczący Komisji Europejskiej (plus jeden jej członek). Mają się oni spotykać przynajmniej dwa razy do roku, a funkcję przewodniczącego sprawuje głowa pań-

1

Y. Meny, P. Muller, J.-L. Quermonne, Introductlon, w: Y. Meny, P. Muller, J.-L. Quermonne Cred.), Adjusting to Europę, Routledge, London 1996, s. 1.