078 2

78

1.5.9. KONSTRUOWANIE KÓŁ ZĘBATYCH

1.5.9.1. DOKŁADNOŚĆ WYKONANIA KÓŁ ZĘBATYCH [6], [18], [21], [26]

“I

3. GRUBOŚĆ ZĘBA PO CIĘCIWIE    ⁽*kół ślimS^h)

Grubość zęba po cięciwie (5) - długość cięciwy odpowia dająca grubości normalnej zęba (rys. 1.5.9.2).

3.1. Dla kół stożkowych o zębach prostych nominalna gru bóść zęba po cięciwie 5_D1C2)= 0,8830 S_cl(2), mm,

Rys. 1.5.9.2. Schemat pomiaru grubości zęba

1. KLASY DOKŁADNOŚCI I RODZAJE PASÓW AŃ

Ustala się dwanaście klas dokładności wykonania kół zębatych.

Dla kół zębatych w ogólnej budowie maszyn korzystamy z 6,7, 8, 9 klasy dokładności (tabl. 1.5.2.4, 1.5.2.18).

Dla każdej klasy dokładności ustala się określone wymagania dotyczące dokładności kinematycznej,

- płynności pracy, przylegania zęoów.

Dopuszcza się przyjmowanie wymagań dotyczących dokładności kinematycznej, płynności pracy oraz przylegania zębów z różnych klas dokładności z następującymi ograniczeniami:

-    wymagania dotyczące płynności pracy mogą być przyjmo -wane z klasy wyższej najwyżej o 2 klasy lub niższej o 1 klasę niż wymagania dotyczące dokładności kinematycznej,

-    wymagania przylegania zębów mogą być przyjmowane z klasy niższej o 1 klasę niż wymagania dotyczące płynności pracy.

Ustala się sześć rodzajów pasowań współpracujących kół przekładni A, B, Q D,ĘH i osiem rodzajów’ tolerancji IT_a luzu bocznego x, y, z, a, b, c, d, h. Symbole są uszere gowanc w kolejności zmniejszania luzu bocznego i jego tolerancji.

Rodzaje pasowań kół zębatych w zależności od klas dok ładności tabl. 1.5.9.1.

Tabl. 1.5.9.1. Zależność między rodzajem pasowań a klasą

dokładności

Rodzaj pasowania	A	B	C	D	E	H
Klasa dokładności wg wymagań dotyczących płynności pracy	3*12	311	3*9	3i8	3:7	3:7

Rodzajom pasowali H i E odpowiada tolerancja luzu bocznego h, a rodzajom pasowań D, C, B, A odpowiadają kolejno tolerancje luzu bocznego d, c, b, a.

Oznaczenie dokładności wykonania składa się z symbolu klasy dokładności, symbolu rodzaju pasowania i numeru normy.

PRZYKŁAD OZNACZENIA dokładności wykonania ko ła w^ralcowego 7 klasy dokładności, z pasowaniem C i odpo wiadającym mu rodzajem tolerancji luzu bocznego (c)

/-C PN-79/M -88522.01 Dla kół walcowych - PN-79/M-88522.01, dla kół stożkowych PN-80/M-88522.03, dla kół ślimakowych - PN-80/M-88522.04.

Przy kombinacji klas dokładności oznaczenie dokładności wykonania koła składa się z trzech liczb i dwóch liter oraz numeru normy.

Pierwsza liczba oznacza klasę w^rg wymagań dotyczących dokładności kinematycznej, druga - klasę wg wymagań doty czących płynności pracy, trzecia-klasę wg wymagań doty czących przylegania zębów, pierwsza z liter- rodzaj pasowa nia, druga - rodzaj tolerancji luzu bocznego. Liczby między sobą oraz od liter oddziela się myślnikami.

PRZYKŁAD OZNACZENIA dokładności wykonania koła walcowego 8 klasy wg wymagań dotyczących dokład ności kinematycznej, 7 klasy wg wymagań dotyczących płyn ności pracy, 7 klasy wg wymagań dotyczących przylegania zębów z pasowaniem B, tolerancja luzu bocznego a:

8- 7 7 f3a PN- 79/M-8852?.0 7

2. DŁUGOŚĆ WZDŁUŻ WSPÓLNEJ NORMALNEJ

PRZEZ Z_w ZĘBÓW (dla kół walcowych)

Długość wzdłuż wspólnej normalnej (długość pomiarowa - W) - odległość między różnoimiennymi powierzchniami bocznymi zębów koła zębatego walcowego mierzona wzdłuż wspólnej normalnej do tych powierzchni (rys. 1.5.9.1).

Rys. 1.5.9.1. Schemat pomiaru długości wzdłuż wspólnej normal nej W przez Z* zębów:

a)    dla kół o zę bach prostych,

b)    dla kół o zę bach skośnych

Liczba zębów na długości wspólnej normalnej ( Z_x) -liczba zębów koła zębatego walcowego znajdująca się w ob rębie długości wzdłuż wspólnej normalnej (rys. 1.5.9.1)

Z„- f (Z) (tabl. 1.5.9.2),

gdzie Z liczba zębów mierzonego koła.

Nominalna długość W\ (dla a= 20°)

W^{W'+ 0,684^)172 , mm,

gdzie: W długość wzdłuż wspólnej normalnej dla

m= 1 mm; W'=f(Z), mm (tabl. 1.5.9.2), X - współczynnik przesunięcia, m - moduł zazębienia, mm.

Rzeczywista długość wzdłuż wspólnej normalnej (podawana na rysunku wykonawczym koła)

W={W_X-E_Wms)-T_my nim,

gdzie: E_Wms - najmniejsza odchyłka średniej długości po miaroW’ej;    Ew ms— Ew my ~ Ew ras ^    fj,m,

Ew ms f (d, rodzaj pasowania, klasa dokładności), I składnik (tabl. 1.5.9.3),    ^m,

Ewau = f (Jy), II składnik (tabl. 1.5.9.4), /im, Ewm - tolerancja średniej długości pomiarowej (tabl. 1.5.9.5); Twm^mf (rodzaj pasowania, rodzaj tolerancji, F_r),    /zm,

E_f - dopuszczalne bicie promieniowe uzębienia, /zm, (tabl. 1.5.9.6); F_r=f (klasa dokładności, d, m). PRZYKŁAD 1:    Koło o dokładności 7-C, m - 5 mm, Z = 42,

JT-0, d^r=tD-Z= 5-42- 210 mm, (Z_W=S).

W,—(IV +0,684A”) m =(13,8728+0,684 0) -5=69,364 mm (tabl. 1.5.9.2), Ew ot “0,080 mm (tabl. 1.5.9.3),

0,056 mm (tabl. 1.5.9.6),

Ew nu ~ 0,014 mm (tabl. 1.5.9.4), (F_f =0,056 mm).

Ewmx~ Eway^Jr Ewms — 0,080 + 0,014= 0,094 mm,

Twa = 0,07 mm (tabl. 1.5.9.5),

W=( W_rEwms) — Twa — (69,364- 0,094) -0,07 =*9,27-§,07 ^mm-gdzie S_cl(2) - grubość zęba zębnika (koła zębatego) po zewnętrznej po działowej średnicy d_eH2)

|e.-(l.571-ł-0,728,)m,, , mm, S_e2=n m^- S_elt mm,

gdzie Xi - współczynnik prze sunięcia promieniowego,

Xr\- współczynnik prze sunięcia tangencjalnego,

m_te - moduł obwodowy zewnętrzny, mm.