157
12.1.1. KLASY DOKŁADNOŚCI I RODZAJE PASOWAŃ, wg [15]
Rodzaj pasowania |
A |
P |
C |
D |
E |
H |
Klasa dokładności | ||||||
wg wymagań dotyczących płynności pracy |
3...12 |
3...11 |
3...9 |
3...8 |
3...7 |
3...7 |
Ustala się dwanaście klas dokładności wykonania uzębienia kół zębatych.
Dla kół zębatych w ogólnej budowie maszyn korzysta się z 6, 7, 8, 9 klasy dokładności (tabl. 5.3.10, 5.3.23).
Dla każdej klasy dokładności ustala się określone wymagania dotyczące: - dokładności kinematycznej,
- płynności pracy,
- przylegania zębów.
Dopuszcza się przyjmowanie wymagań dotyczących dokładności kinematycznej, płynności pracy oraz przylegania zębów z różnych klas dokładności z następującymi ograniczeniami:
- wymagania dotyczące płynności pracy mogą być przyjmowane z klasy wyższej najwyżej o 2 klasy lub niższej
0 1 klasę niż wymagania dotyczące dokładności kinematycznej;
- wymagania dotyczące przylegania zębów mogą być przyjmowane z klasy niższej o 1 klasę niż wymagania dotyczące płynności pracy.
Ustala się sześć rodzajów pasować współpracujących kół przekładni A, B, C, D, E, H i osiem rodzajów tolerancji IT„ luzu bocznego x, y, z, a, b, c, d, h. Symbole są uszeregowane w kolejności zmniejszania luzu bocznego
1 jego tolerancji (rys. 12.1.1).
Rys. 12.1.1. Rodzaje pasować współpracujących kół oraz gwarantowany luz boczny
Tabl. 12.1.1. Zależność między rodzajem pasować a klasą dokładności kół zębatych
Rodzaje pasowań kół zębatych w zależności od klas dokładności (tabl. 12.1.1).
Rodzajom pasowań H i E odpowiada tolerancja luzu bocznego b, a rodzajom pasowań D, C, B, A odpowiadają kolejno tolerancje luzu bocznego d, c, b, a.
Oznaczenie dokładności wykonania składa się z symbolu klasy dokładności, symbolu rodzaju pasowania i numeru normy.
PRZYKŁAD OZNACZENIA dokładności wykonania koła stożkowego 7 klasy dokładności, z pasowaniem C i odpowiadającym mu rodzajem tolerancji luzu bocznego (c) 7-C PN-80/M-88522. 03
Dla kół walcowych - PN-ISO 1328-1:2000; 1328-2:2000; dla kół stożkowych - PN-80/M-88522.03; dla kół ślimakowych- PN-80/M-88522.04.
Przy kombinacji klas dokładności oznaczenie dokładności wykonania koła składa się z trzech liczb i dwóch liter oraz numeru normy.
Pierwsza liczba oznacza klasę wg wymagań dotyczących dokładności kinematycznej, druga - klasę wg wymagań dotyczących płynności pracy, trzecia - klasę wg wymagań dotyczących przylegania zębów. Pierwsza z liter oznacza rodzaj pasowania, druga - rodzaj tolerancji luzu bocznego. Liczby między sobą oraz od liter oddziela się myślnikami.
PRZYKŁAD OZNACZENIA dokładności wykonania koła walcowego 8 klasy wg wymagań dotyczących dokładności kinematycznej, 7 klasy wg wymagań dotyczących płynności pracy, 7 klasy wg wymagań dotyczących przylegania zębów z pasowaniem B, tolerancja luzu bocznego o:
8-7- 7-Ba PN-ISO 1328-1, PN ISO 1328-2
12.1.2. DOKŁADNOŚĆ WYKONANIA UZĘBIENIA KÓŁ WALCOWYCH, wg [15,52]
1. DŁUGOŚĆ WZDŁUŻ WSPÓLNEJ NORMALNEJ W PRZEZ Zw ZĘBÓW
W dmgiej części tablicy danych technicznych zębatego koła walcowego (tabl. 12.2.8) przedstawia się dane do kontroli dokładności wykonania zębów kół wg jednego z następujących parametrów:
- długość wzdłuż wspólnej normalnej W przez zw zębów
(12.1.2 p. 1);
1.1. KOŁA O ZĘBACH PROSTYCH
Długość wzdłuż wspólnej normalnej (długość pomiarowa W ) - odległość między różnoimiennymi powierzchniami bocznymi zębów koła zębatego walcowego mierzona wzdłuż wspólnej normalnej do tych powierzchni (rys. 12.1.2).
Liczba zębów na długości wspólnej normalnej (zw) -liczba zębów koła zębatego walcowego znajdująca się
- grubość zęba wzdłuż stałej cięciwy zęba Sc i wysokość pomiarowa do stałej cięciwy hc, odpowiadające nominalnemu położeniu zarysu odniesienia (12.1.2 p. 2);
- wymiar przez kulki M (nie jest podany) [12], w obrębie długości wzdłuż wspólnej normalnej (rys. 12.1.2); zw= f (z) (tabl. 12.1.2), gdzie z - liczba zębów mierzonego koła.
Nominalna długość wzdłuż wspólnej normalnej (dla a = 20°), mm Wx = (W'+0,6&4x)m,
gdzie W-długość wzdłuż wspólnej normalnej dla m=lmm; W'=f(z), mm (tabl. 12.1.2); x - współczynnik przesunięcia; m - moduł zazębienia, mm.