078 3

78

1.5.9. KONSTRUOWANIE KÓŁ ZĘBATYCH

1.5.9.1. DOKŁADNOŚĆ WYKONANIA KÓŁ ZĘBATYCH [6], [18], [21], [26]

Rys. 1.5.9.2. Schemat pomiaru grubości zęba

1. KLASY DOKŁADNOŚCI I RODZAJE PASÓW AŃ

Ustala się dwanaście klas dokładności wykonania kół zębatych.

Dla kół zębatych w ogólnej budowie maszyn korzystamy z 6, 7, 8, 9 klasy dokładności (tabl. 1.5.2.4, 1.5.2.18).

Dla każdej klasy dokładności ustala się określone wymagania dotyczące dokładności kinematycznej,

- płynności pracy, przylegania zęoów.

Dopuszcza się przyjmowanie wymagań dotyczących dokładności kinematycznej, płynności pracy oraz przylegania zębów z różnych klas dokładności z następującymi ograniczeniami:

-    wymagania dotyczące płynności pracy mogą być przyjmo -wane z klasy wyższej najwyżej o 2 klasy lub niższej o 1 klasę niż wymagania dotyczące dokładności kinematycznej,

-    wymagania przylegania zębów mogą być przyjmowane z klasy niższej o 1 klasę niż wymagania dotyczące płynności pracy.

Ustala się sześć rodzajów pasowań współpracujących kół przekładni    A, B, Q D,ĘH i osiem rodzajów’ tolerancji

JT_a luzu bocznego x, y, z, a, b, c, d, h. Symbole są uszere gowane w kolejności zmniejszania luzu bocznego i jego tolerancji.

Rodzaje pasowań kół zębatych w zależności od klas dok ładności tabl. 1.5.9.1.

Tabl. 1.5.9.1. Zależność międ^ rodzajem pasowań a klasą

dokłacwości

Rodzaj pasowania	A	B	C	D	E	H
Klasa dokładności wg wymagań dotyczących płynności pracy	3^12	311	3"9	3i8	3:7	3:7

Rodzajom pasowali H i E odpowiada tolerancja luzu bocznego h, a rodzajom pasowań D, C, B, A odpowiadają kolejno tolerancje luzu bocznego d, c, b, a.

Oznaczenie dokładności wykonania składa się z symbolu klasy dokładności, symbolu rodzaju pasowania i numeru normy.

PRZYKŁAD OZNACZENIA dokładności wykonania ko ła wicowego 7 klasy dokładności, z pasowaniem C i odpo wiadającym mu rodzajem tolerancji luzu bocznego (c)

7-C PN-79/M -88522.C1 Dla kół walcowych - PN-79/M-88522.01, dla kół stożkowych PN-80/M-88522.03, dla kół ślimakowych - PN-80/M-88522.04.

Przy kombinacji klas dokładności oznaczenie dokładności wykonania koła składa się z trzech liczb i dwóch liter oraz numeru normy.

Pierwsza liczba oznacza klasę w'g wymagań dotyczących dokładności kinematycznej, druga -klasę wg wymagań doty czących płynności pracy, trzecia-klasę wg wymagań doty czących przylegania zębów, pierwsza z liter- rodzaj pasowa nia, druga - rodzaj tolerancji luzu bocznego. Liczby między sobą oraz od liter oddziela się myślnikami.

PRZYKŁAD OZNACZENIA dokładności wykonania koła walcowego 8 klasy wg wymagań dotyczących dokład ności kinematycznej, 7 klasy wg wymagań dotyczących płyn ności pracy, 7 klasy wg wymagań dotyczących przylegania zębów z pasowaniem B, tolerancja luzu bocznego o:

8- 7 7 Ba PN- 79/M-885P2.0 7

2. DŁUGOŚĆ WZDŁUŻ WSPÓLNEJ NORMALNEJ

PRZEZ Z*, ZĘBÓW (dla kół walcowych)

Długość wzdłuż wspólnej normalnej (długość pomiarowa - W) - odległość między różnoimiennymi powierzchniami bocznymi zębów koła zębatego walcowego mierzona wzdłuż wspólnej normalnej do tych powierzchni (rys. 1.5.9.1).

Rys. 1.5.9.1. Schemat pomiaru długości wzdłuż wspólnej normal nej W przez Z* zębów:

a)    dla kół o zę bach prostych,

b)    dla kół o zę bach skośnych

Liczba zębów na długości wspólnej normalnej ( Z_x) -liczba zębów koła zębatego walcowego znajdująca się w ob rębie długości wzdłuż wspólnej normalnej (rys. 1.5.9.1) Z_w=f(Z) (tabl. 1.5.9.2),

gdzie Z liczba zębów mierzonego koła.

Nominalna długość W, (dla a = 20°)

W_i = (W'+0,6MX)m , mm,

gdzie: Wdługość wzdłuż wspólnej normalnej dla

m= 1 mm; W'=f(Z), mm (tabl. 1.5.9.2), X - współczynnik przesunięcia, m - moduł zazębienia, mm.

Rzeczywista długość wzdłuż wspólnej normalnej (podawana na rysunku wykonawczym koła)

W =(    - E_w mś) - Twa, mm,

gdzie: E_Wms - najmniejsza odchyłka średniej długości po miarOWej;    Ew ms— Ew ms ~ Ewras,    /im,

Ewms f (</, rodzaj pasowania, klasa dokładności), I składnik (tabl. 1.5.9.3),    /im,

Ew'as = f(/y), II składnik (tabl .1.5.9.4),    /zm,

Iwm - tolerancja średniej długości pomiarowej (tabl. 1.5.9.5); T„_w = f (rodzaj pasowania, rodzaj tolerancji, F_r),    /xm,

E_f - dopuszczalne bicie promieniowa uzębienia, /zm, (tabl. 1.5.9.6); F=f (klasa dokładności, d, m). PRZYKŁAD 1:    Koło o dokładności 7-C, 777 =* 5 mm, 7. - 42,

X-0, d~m-Z= 5-42-210 mm, (Z*, = 5). W_t=(W +0,684 A^-) flJ =( 13,8728+0,684• 0) -5=69,364 mm (tabl. 1.5.9.2), Ewa* “0,080 mm (tabl. 1.5.9.3),

E_r^m 0,056 mm (tabl. 1.5.9.6),

Ew as ~ 0,014 mm (tabl. 1.5.9.4), (F_r =0,056 mm),

Ewa* ⁼ Ewms^Jr Ewms = 0,080 + 0,014= 0,094 mm,

Twa = 0,07 mm    (tabl. 1.5.9.5),

W=( W_x-Emmt) - Twa = (69,364- 0,094) -°_0fi7=69,27-8,07 mm.

3. GRUBOŚĆ ZĘBA PO CIĘCIWIE ⁽f_kółśli^^h)

Grubość zęba po cięciwie (5) - długość cięciwy odpowia dająca grubości normalnej zęba (rys. 1.5.9.2).

3.1. D[a kół stożkowych o zębach prostych nominalna gru bóść zęba po cięciwie    5_D1(2)- 0,8830 S_cl(2), mm,

gdzie S_cl(2) - grubość zęba zębnika (koła zębatego) po zewnętrznej po działowej średnicy c/,.,₍₂₎

,■ (1,571+0,728X_x+X_Tdⁿⁱte , mm, Ą₂=7wn*-Sk,, mm,

gdzie X_{ - współczynnik prze sunięcia promieniowego,

Xr\- współczynnik prze sunięcia tangencjalnego,

m_le moduł obwodowy zewnętrzny, mm.