11700957�3983451716960f90935597778102986 o

część 1 OSWAJAMY Się Z EKONOMIĄ

czej. Trzeba przyznać, że wszyscy pożyczkodawcy wiążą swoje kredyty z warunkami ich otrzymania, ale Bank Światowy i MFW są szczególnie krytykowane za narzucanie warunków dobrych według bogatych krajów, a nie takich, które w rzeczywistości mogłyby pomóc państwom biorącym pożyczki. Dzieje się tak dlatego, że są one korporacjami i rządzi w nich zasada „jeden dolar - jeden głos”. Większość udziałów posiadają bogate kraje, dlatego to one decydują, co robić. Co najistotniejsze, USA mają de facto prawo weta w Banku i Funduszu, ponieważ najważniejsze podejmowane przez nie decyzje wymagają większości 85 procent, a tak się składa, że USA mają 18 procent udziałów.

Organizacje międzynarodowe, które ustalają reguły. WTO i BIS

Niektóre organizacje międzynarodowe mają władzę, ponieważ ustalają reguły⁸. Jedną z nich jest Bank Rozrachunków Międzynarodowych (Bank for International Settlements, BIS), który ustanawia zasady regulacji finansowych. Jednak najważniejsza organizacja międzynarodowa, której celem jest wyznaczanie zasad, to Światowa Organizacja Handlu (WTO).

WTO reguluje międzynarodowe kontakty gospodarcze, w tym handel międzynarodowy, inwestycje, a nawet ponadnarodową ochronę praw własności intelektualnej, takich jak patenty i prawa

Unia Europejska (UE) wywodzi swą siłę z mieszanki pieniędzy z władzą ustanawiania reguł. Jak pokazał przypadek ostatnich pakietów „ratunkowych” dla krajów „peryferyjnych”, takich jak Grecja i Hiszpania, część jej wpływu bierze się z siły finansowej. Ważniejsza jest jednak jej zdolność ustanawiania reguł dotyczących wszystkich aspektów życia gospodarczego (i innych jego rodzajów) w państwach członkowskich, łącznie z budżetem, konkurencją między firmami i warunkami pracy. Decyzje UE są podejmowane w drodze „głosowania większością kwalifikowaną” (QMV): liczba głosów danego kraju odzwierciedla wielkość jego populacji, ale tylko do pewnego momentu, analogicznie do dystrybucji głosów kolegium elektorów w wyborach prezydenta USA między pięćdziesiąt stanów. W Radzie Unii Europejskiej Niemcy mają dziesięć razy więcej głosów niż Maltą, (dwadzieścia dziewięć wobec trzech głosów), ale populację mają ponad dwieście razy większą (82 kontra 0,4 miliona).

autorskie. Co istotne, to jedyna organizacja międzynarodowa, która funkcjonuje w oparciu o zasadę „jeden kraj - jeden głos”. W teorii zatem ton powinny tu nadawać kraje rozwijające się, które mają przewagę liczebną. W praktyce, niestety, prawie nigdy nie dochodzi do głosowania. Byle tylko go uniknąć, bogate kraje używają wszelkiego rodzaju nieformalnych środków wywierania wpływu (na przykład w zakamuflowany sposób grożą ograniczeniem pomocy zagranicznej dla krajów biednych, które nie zgodzą się na dane rozwiązanie).

Organizacje promujące idee. Agendy ONZ i MOP

Niektóre organizacje wpływają na życie gospodarcze, ponieważ legitymizują idee. Do tej kategorii należą rozmaite agendy Organizacji Narodów Zjednoczonych (United Nations, ONZ).

Organizacja Narodów Zjednoczonych do spraw Rozwoju Przemysłowego (ang. United Nations lndustrial Development Organization, UN1DO) wspiera rozwój przemysłu. Program Narodów Zjednoczonych do Spraw Rozwoju (ang. United Nations Deve-lopment Programme, UNDP) wspiera walkę o zmniejszenie ubóstwa w skali globalnej, a Międzynarodowa Organizacja Pracy (MOP, ang. International Labour Organization, ILO⁹) promuje ideę praw pracowniczych.

Organizacje te promują swoje cele, głównie stanowiąc forum publicznej debaty na dany temat i oferując pomoc techniczną krajom, które chcą promowane przez nie idee wcielać w życie. Czasami przyjmują deklaracje czy konwencje, ale stosowanie się do nich jest kwestią dobrej woli, ich moc jest zatem bardzo niewielka. Na przykład prawie żaden z krajów przyjmujących imigrantów nie podpisał konwencji MOP dotyczącej ochrony praw pracowników migrujących (ale chyba trudno, żeby, jak mawiają, karp głosował za Wigilią).

MOP dość różni się od innych agend ONZ: są organizacjami międzynarodowymi, natomiast MOP jest ciałem trójstronnym, składającym się z rządów, związków zawodowych i organizacji pracodawców, przy czym głosy rozkładają między nimi w stosunku 2:1:1.