12045802�3983481716957R79058244718247875 o

część i oswajamy się z ekonomią

kurować, związki pomagają uzyskać od pracodawców wyższe płace i lepsze warunki pracy¹.

W niektórych krajach związki zawodowe uważa się za kontrpro-duktywne, blokujące konieczne zmiany w technologiach i organizacji pracy. W innych są postrzegane jako naturalni partnerzy w każdym biznesie. Gdy szwedzki producent samochodów, Volvo, kupił po azjatyckim kryzysie finansowym część Samsunga zajmującą się produkcją ciężkiego sprzętu budowlanego, mówiono, że poprosił pracowników, by założyli związek zawodowy (Samsung do dziś prowadzi niesławną politykę „żadnych związków”). Szwedzcy menadżerowie nie wiedzieli, jak zarządzać firmą, w której nie ma partnera do rozmów w postaci związku zawodowego!

Podobnie jak spółdzielnie związki zawodowe są organizacjami członkowskimi, w których decyzje zapadają na zasadzie „jeden członek - jeden głos”. Decyzje na szczeblu związków w przedsiębiorstwach zazwyczaj są agregowane na poziomie krajowym takich związków jak COSATU (Congress of South African Trade Unions) w RPA czy brytyjski TUC (Trade Union Congress). W wielu krajach istnieje więcej niż jeden związek ogólnokrajowy. Zazwyczaj dzielą się one w zależności od sojuszy politycznych i/lub religijnych. Na przykład w Korei Południowej istnieją dwa związki ogólnokrajowe, podczas gdy we Francji aż pięć.

W niektórych krajach związki na poziomie przedsiębiorstw gromadzą się również w postaci związków branżowych. Najsłynniejsze to IG Metali (lndustriegewerkschaft Metali - Przemysłowy Związek Zawodowy Metal), niemiecki związek metalowców, i UAW (United Auto Workers), związek amerykańskich pracowników branży samochodowej. Wpływ IG Metali wykracza poza branże związane z metalurgią (włącznie z bardzo ważną branżą samochodową), ponieważ jako najsilniejszy związek zazwyczaj wyznacza trend dla innych związków tym, co robi.

Niektóre związki zawodowe mają nawet wpływ na decyzje na poziomie krajowym

W kilku krajach europejskich - Szwecji, Finlandii, Norwegii, Islandii, Austrii, Niemczech, Irlandii i Holandii - związki jednoznacznie uznaje się za głównych partnerów w procesie podejmowania decyzji na poziomie krajowym. W tych państwach są one zaangażowane w procesy decyzyjne dotyczące nie tylko spraw oczywistych, takich jak płace, warunki pracy i szkolenia, lecz także polityki społecznej, kontroli inflacji i restrukturyzacji przemysłu.

W niektórych krajach rozwiązania takie funkcjonują ze względu na to, że do związków należy bardzo duża część pracowników: około 70 procent zatrudnionych na Islandii, w Finlandii i Szwecji - dla porównania w USA ten wskaźnik wynosi około 11 procent. Jednak stopa uzwiązkowienia (znana jako gęstość uzwiązkowienia) nie tłumaczy tych rozwiązań w pełni. Na przykład więcej jest pracowników uzwiązkowionych we Włoszech (35 procent) lub w Wielkiej Brytanii (około 25 procent) niż w Niemczech czy Holandii (w obu przypadkach -około 20 procent), ale związki włoskie czy brytyjskie mają o wiele słabszy wpływ na politykę na poziomie krajowym niż niemieckie czy holenderskie. Znaczenie ma również system polityczny (na przykład to, jak silnie partie polityczne są związane ze związkami) i kultura polityczna (czy jest konsensualna, czy konfrontacyjna).

Rząd jest najważniejszym aktorem gospodarczym

We wszystkich krajach nieznajdujących się w - praktycznie rzecz biorąc - stanie anarchii (gdy to piszę, taka sytuacja panuje w Demokratycznej Republice Kongo i Somalii) zdecydowanie najważniejszym aktorem gospodarczym jest rząd. Bardziej szczegółowo omówimy to w rozdziale 11, teraz pozwolę sobie tylko zarysować to zagadnienie.

W większości krajów rząd jest zdecydowanie największym pracodawcą, zatrudniającym w niektórych przypadkach do 25 procent

1

Dokładnie z tego powodu pierwsza ustawa antymonopolowa w USA (Sherman Act z 1890 roku) traktowała związki zawodowe jako szkodzące konkurencji trusty - dopóki przepisu tego nie porzucono w zmienionej ustawie antymonopolowej z 1914 roku zwanej Clay ton Act (Ustawą Claytona).