Znany i stały rozkład szybkości chłodzenia wzdłuż próbek hartowanych od czoła oraz eksperymentalnie wyznaczony rozkład twardości w funkcji odległości od powierzchni czołowej jest stawą do rozwiązywania zagadnień z obszaru racjonalnego doboru stali na określone elementy maszyn w stanie ulepszonym cieplni® lub też nawęglonych. Podstawę doboru stanowią przesłanki:
Rys.18.5. Pasmo hartownoś ci stali 45HN wg [3]
- zależność struktury i twardości stali od składu chemicznego, warunków austenityzowania i następnego oziębiania,
- korelacja pomiędzy szybkościami chłodzenia wzdłuż próbki Jominy'ego i na przekroju kołowym.
Z uogólnień tych wynika również, że równym twardościom na przekroju kołowym i wzdłuż próbki czołowej wykonanej z tej samej stali odpowiadają równe szybkości chłodzenia i odwrotnie. Zależność tą ilustruje rys.18.6.
Dla praktycznego wykorzystania przedstawionej korelacji sporządza się na przeźroczystym podkładzie przy porównywalnej skali współrzędnych wykresy rozkładu twardości na przekroju poprzecznym pręta kołowego oraz w funkcji odległości od czoła,które znajdą zastosowanie do praktycznego doboru stali w oparciu o kryterium hartowności-rys. 18.7.
Przyrozwią2ywaniu zagadnień doboru gatunku stali w oparciu o kryterium hartowności wykorzystujemy ponadto empiryczne wykresy podane w kartach materiałowych, które uzależniają związki twardości stali po hartowaniu i następnym odpuszczaniu w różnych temperaturach oraz związki pomiędzy twardością stali i j03 granicą wytrzymałości i plastyczności.
r
Średnia szybkość cMoolenia { °C/s)p<'zy /OS aC
k,
'S
•< i
CK 0
3
M d 3 •o < -•-
■C Si i ■j k to PS d> 73 d ~ 0 ■3 -a ^ 3 0 C 0 0.0
3 C
•SC k W 0 >> <J o ^ *1
*0 *<i (j
f* crs
O- CK ^ k ICi O
■j N <U C - ■—■ ••j k CK ęj U O © 7ł ty - O O P.O 3 •S 13
•o o •-»
>1 3 U dJ *i vi d di S O •'s
d; V3 o
•o v> -a:
V) d <b 0
o di ^ 5.
£ --j TJ di
td g o ^ dl ^ 3
-* k 3 3 ^ ^
N di -j CJ <6
co di
CK
349