179 4

Znany i stały rozkład szybkości chłodzenia wzdłuż próbek hartowanych od czoła oraz eksperymentalnie wyznaczony rozkład twardości w funkcji odległości od powierzchni czołowej jest stawą do rozwiązywania zagadnień z obszaru racjonalnego doboru stali na określone elementy maszyn w stanie ulepszonym cieplni® lub też nawęglonych. Podstawę doboru stanowią przesłanki:

Rys.18.5. Pasmo hartownoś ci stali 45HN wg [3]

-    zależność struktury i twardości stali od składu chemicznego, warunków austenityzowania i następnego oziębiania,

-    korelacja pomiędzy szybkościami chłodzenia wzdłuż próbki Jominy'ego i na przekroju kołowym.

Z uogólnień tych wynika również, że równym twardościom na przekroju kołowym i wzdłuż próbki czołowej wykonanej z tej samej stali odpowiadają równe szybkości chłodzenia i odwrotnie. Zależność tą ilustruje rys.18.6.

Dla praktycznego wykorzystania przedstawionej korelacji sporządza się na przeźroczystym podkładzie przy porównywalnej skali współrzędnych wykresy rozkładu twardości na przekroju poprzecznym pręta kołowego oraz w funkcji odległości od czoła,które znajdą zastosowanie do praktycznego doboru stali w oparciu o kryterium hartowności-rys. 18.7.

Przyrozwią2ywaniu zagadnień doboru gatunku stali w oparciu o kryterium hartowności wykorzystujemy ponadto empiryczne wykresy podane w kartach materiałowych, które uzależniają związki twardości stali po hartowaniu i następnym odpuszczaniu w różnych temperaturach oraz związki pomiędzy twardością stali i j⁰3 granicą wytrzymałości i plastyczności.

r

Średnia szybkość cMoolenia { °C/s)p<'zy /OS ^aC

k,

'S

•< i

CK 0

3

M d 3 •o < -•-

■C Si i ■j k to PS d> 73 d ~ 0 ■3 -a ^ 3 0 C 0 0.0

3 C

•SC k W 0 >> <J o ^ *1

*0 *<i (j

f* crs

O- CK ^ k ICi O

■j N <U C - ■—■ ••j k CK ęj U O © 7ł ty - O O P.O 3 •S 13

•o o •-»

>1 3 U dJ *i vi d di S O •'s

d; V3 o

•o v> -a:

V) d <b 0

o di ^ 5.

£ --j TJ di

td g o ^ dl ^    3

-* k 3 3 ^    ^

N di -j CJ <6

co di

CK

349