19

5. Instruktaż na stanowisku roboczym i nadzór

nieprawidłowości jego powinny być od razu powiązane z odpowiednimi elementami tego procesu, a nie dopiero potem przedstawione ponownie, co wymagałoby omówienia procesu jeszcze raz od początku (¹⁵).

Istotnym elementem organizacji nauczania jest czas. Rzutuje on w znacznym stopniu na wybór i zastosowanie metody nauczania. Przedstawiony wyżej program może być realizowany stopniowo, w ciągu dłuższego czasu, przy czym zasadniczym elementem metody kształcenia robotników jest nauczanie ich sprawności manipulacyjnej. Inne dane programu towarzyszą niejako tej sprawności, są niezbędnym uzupełnieniem całości nauczania, są przesłanką podwyższania kwalifikacji, są istotnym elementem włączającym danego pracownika w całość organizacji pracy w zakładzie.

Przekazanie nowemu pracownikowi całokształtu nakreślonej w programie wiedzy odbywa się zwykle już w trakcie pracy, przy wielu okazjach styczności majstra z tym pracownikiem. Przekazywanie to nie nosi więc szablonowego charakteru nauczania szkolnego, a najczęściej prowadzone jest w formie rozmowy, pogawędki, dyskusji, uwag, przy-jDominania, zapytań, a także stawiania zadań, problemów, prób, stwierdzania błędów, udzielania nagan i pochwał itp: Jest to właściwie proces pedagogiczny; można by również powiedzieć, że proces współżycia społecznego w zakładzie pracy na odcinku współżycia majstra z podległym mu pracownikiem ma (albo powinien mieć) stały aspekt pedagogiczny.

tak długo, aż przekona się, że

_    —    •    • i    '

aspekt pedagogiczny ich wza-

jemnego stosunku nie zanika — pozostaje nadzór, który jest stałym elementem organizacji pracy oraz podwyższania kwalifikacji. Spotyka się nieraz też periodyczne uzupełnianie wiadomości z instruktażu na stanowisku roboczym w drodze stosowania tzw. instruktaży okresowych (np. dla celów bezpieczeństwa i higieny pracy).

W związku z nabywaniem sprawności manipulacyjnej

(^1C) Oczywiście uwaga ta nie dotyczy powtarzania niezbędnego ze względów dydaktycznych.