201030Image0057

ZARYS CHEMII KOSMETYCZNEJ

skóry n|k i stóp. stanów zapalnych błon śluzowych jamy ustnej, łojotoku, wypadania włosów. W kosmetyce witamina B₆ jest stosowana w formie B-kompleksu, gdzie może ona występować również w formie oleistego palmitynianu.

Według nic potwierdzonych danych witamina B₆ zapobiega próchnicy zębów, obniża poziom cholesterolu, opóźnia proces starzenia się organizmu oraz ułatwia odchudzanie się.

Witamina B₇

Witamina B₇, czyli Biotin (biotyna, witamina H, koenzym R, bios II, Biodermatin), jest bicyklicznym związkiem zbudowanym ze skondensowanych pierścieni S-czlonowych 2-•oksoimidazolidyny oraz tetrahydrotiofenu, zawierającego w łańcuchu bocznym resztę kwasu Walerianowego (ryc. 143).

Biotyna rozpuszcza się w gorącej wodzie i jest trwała w takim roztworze, nawet w temperaturze wrzenia. Jest ona natomiast wrażliwa na wpływ czynników utleniających oraz na promieniowanie UV. Najbogatszym źródłem biotyny są żółtka jaj, drożdże, wątroba, nerki, a ponadto jest ona biosyntetyzowana przez saprofityczne bakterie jelitowe człowieka W organizmie biotyna pełni funkcję grupy prostetycznej enzymów katalizujących metabolizm tłuszczów i węglowodanów.

Niedobór biotyny może być przyczyną wypadania i przetłuszczania się włosów. Przyjmuje się bowiem, że hamuje ona aktywność gruczołów łojowych oraz wpływa rcgulująco na gospodarkę lipidami w skórze. Jej niedobór może prowadzić również do stanów zapalnych skóry z łuszczeniem się naskórka. Dlatego też biotyna występuje w kosmetykach przeznaczonych do pielęgnacji skóry i włosów, chociaż równocześnie należy podkreślić, że obecność biotyny w tych preparatach jest nadal sprawą dyskusyjną. W przypadkach trądziku lub czyraczności, biotyna przyjmowana jest również wewnętrznie.

Ze względu na właściwość łagodzenia swoistych zmian skóry, biotynę określa się też mianem witaminy H (od niemieckiego Haut - skóra). Warto w tym miejscu podkreślić, że nazwa witaminy H¹ (witamina Bx) odnosi się do kwasu p-aminobcnzocsowcgo (PABA), wchodzącego również w skład kompleksu witamin B. Znaczne ilości PABA zawierają pełnoziamiste produkty zbożowe, kiełki pszenicy, nasiona słonecznika, a także niektóre produkty pochodzenia zwierzęcego (nerki, wątroba).

Stwierdzono, że PABA może zapobiegać siwieniu sierści zwierząt. Według nic potwierdzonych danych może on także hamować łysienie, jak i ułatwiać leczenie stanów zapalnych skóry oraz odmładzać ją. Jak już wcześniej wspomniano, sam kwas PABA oraz jego pochod-

ne (rozdz. 1.2, tab. I) wykazują również właściwość absorpcji promieniowania ultrafioletowego i należą do kosmetycznych filtrów światłochrónnych typu UV-B.

Do kompleksu witamin B należy także inozytol (/nyo-inositol. bios I. nucitc. /neso-inosi-tol. inosite, cyclohcxanchcxol, cyclohcxitol), czyli hcksahydroksycykloheksan (ryc. 144). Jest to ciało stałe, niehigroskopijne, o słodkim smaku. Optycznie nieczynny inozytol należy do substancji rozpowszechnionych w święcie roślinnym i zwierzęcym i jest uważany za czynnik wzrostu zwierząt oraz mikroorganizmów. Nie potwierdzone dane sugerują natomiast, że inozytol zapobiega wypadaniu włosów.

OH	OH
	^OH
HO	OH	Inozytol

Ryc. 144.

W tym miejscu należy nadmienić, że jedynym lekiem stosowanym na porost włosów jest Minoxidil (minoksydyl), czyli 6-amino-1,2-dihydro-1 -hydrokxy-2-imino-4-piperydynopiry-midyna (ryc. 145). występująca w równowadze z jej formą N-tlenkową - N-tlenkiem 6-< 1--piperydynylo)-2,4-pirymidynodiaminy.

Ryc. 145.

Zaobserwowano bowiem, że skutkiem ubocznym działania znanego już od wielu lat w terapii nadciśnienia minoksydylu jest owłosienie ciała. Spostrzeżenie to zostało wykorzystane przez firmę farmaceutyczną Upjohn Company, która wprowadziła na rynek 2-procentowy roztwór minoksydylu pod nazwą Regaine do stosowania zewnętrznego, jako lek hamujący wypadanie włosów i wpływający na ich odrośl. Efekt biologicznego działania tego preparatu polega prawdopodobnie na zwiększaniu przepływu krwi przez naczynia skórne głowy, co może stymulować porost włosów. Wytwarzany obecnie rów nież w Polsce roztwór minoksydylu do stosowaniu zewnętrznego ma nazwę handlow ą Loxon, znany jest on także jako Piloxidil. Podobne działanie przekrwienne skóry głowy mogą powodować ekstrakty roślin-

Rozdział 5 101