2012 12 18 17 16

3.3. Miasta pochodzące z czasów rzymskich

Ślady procesów urbanizacji z czasów starożytnego Rzymu były najbardziej widoczne na obszarze śródziemnomorskim. Nowy rodzaj miasta na miejscu miast rzymskich kształtował się przede wszystkim na terenach północnych i środkowych Włoch oraz południowej Francji. Wschodnia część obszaru śródziemnomorskiego pozostawała pod wpływem Bizancjum, a północna Afryka, Półwysep Iberyjski i niektóre fragmenty południowych Włoch zostały zajęte przez Arabów.

L. Benevolo zwraca uwagę na fakt, że po upadku cesarstwa zachodniego od V wieku istniejące miasta okazały się zbyt duże, a kształtujące się społeczności miast we wczesnym średniowieczu nie miały możliwości zaadaptowania zastanego dziedzictwa antycznego w postaci wielkich budowli, takich jak: termy, teatry, amfiteatry, cyrki czy magazyny (Benevolo, 1995: 27). Stopniowo postępowała więc degradacja obiektów z czasów starożytnych. W samym Rzymie dawne Forum Romanum znalazło się, i przez wiele stuleci pozostawało, na obrzeżach miasta budowanego przez papieży.

Miasta pochodzące z czasów rzymskich, które przetrwały do średniowiecza i zaczęły rozwijać się w nowych warunkach, zawdzięczały to różnym czynnikom. Niektóre z dawnych miast rzymskich zostały przebudowane, stając się rezydencjami książąt i królów plemion germańskich. Do takich miast należy Rawenna (rys. 3.7), która między 402 a 476 rokiem była siedzibą ostatnich

Rys. 3.7. Plan Rawenny Źródło: Wróbel, 1971.

cesarzy zachodniorzymskich, stała się stolicą Odoakera, a następnie króla Ostrogotów Teodoryka panującego w całej Italii. Niestety w późniejszych stuleciach Rawenna podupadła, a wiele wartościowych obiektów zostało roz-grabionych i wywiezionych do innych miast.

Kolejnym przykładem trwania i rozbudowy rzymskiego miasta przez władców germańskich jest Pawia (rzymskie Ticinum), która w latach 568-774 stała się siedzibą królów longobardzkich. Pod

76