307

298 Rośliny ■ uprawne

stosowane jest rzadziej, daje jednak plantację o jednolitym wyglądzie, co nie zawsze możemy uzyskać przy rozmnażaniu z nasion. Stosuje się sadzonkowanie lub rozmnażanie przez podział roślin matecznych.

Mając własne inspekty i rośliny mateczne możemy ścinać sadzonki zielne (podobnie jak u innych roślin) i ukorzeniać je w inspektach. Sadzonki ukorzeniają się mniej więcej po upływie 2—3 tygodni. Dobrze ukorzenione i odpowiednio zahartowane rośliny wysadza się na miejsce stałe.

Rozmnażanie przez podział roślin stosuje się wczesną wiosną podczas likwidowania plantacji. Trzyletnie, dobrze rozwinięte krzaki dzieli się na kilka części i przycina korzenie. Sadzonki te są bardzo wrażliwe na obsychanie korzeni nawet w czasie trwania podziału roślin. Należy je dzielić w cieniu, a sadzonki natychmiast przysypywać wilgotną ziemią i możliwie zaraz wysadzać na miejsce stałe.

Pielęgnowanie. Pielęgnowanie plantacji polega na utrzymaniu powierzchni w stanie spulchnionym przez stosowanie w miarę potrzeby planeto wania ręcznego lub konnego oraz ręcznego odchwaszczania roślin przed każdorazowym sprzętem.

Na początku wegetacji oraz po każdorazowym sprzęcie ziela stosuje się nawożenie azotowe. W pierwszym roku wskazane jest przed zimą obredlenie roślin, a prócz tego, przy bardzo silnych i bezśnieżnych zimach, przykrycie mierzwą. W następnych dwóch latach należy plantację w okresie jesiennym zasilać kompostem. W czasie trwania plantacji brakujące rośliny uzupełnia się dosadzając sadzonkami z rozsadnika lub z wiosennego podziału krzaków.

Sprzęt, suszenie, przechowywanie. W celu otrzymania (surowca należy w ciągu okresu wegetacji 2—3-krotnie ścinać ulistnione łodygi przed za-kwitnieniem, a następnie osmykiwać liście. Sposób ten wymaga dużego nakładu pracy ręcznej, jednak daje surowiec najładniejszy.

Według danych z praktyki wprawna pracownica przez 1,5—2 godzin może osmyknąć 1 kg świeżych liści. Z 50 kg ziela świeżego otrzymuje się ■około 25 kg liści, z nich zaś 5 kg suszu.

W ostatnich latach plantatorzy stosują kilkakrotne w ciągu okresu wegetacyjnego ścinanie sierpem młodych ulistnionych pędów długości 10 do 15 cm. Ostatniego zbioru nie powinno się później przeprowadzać niż w końcu sierpnia, aby rośliny odrosły do zimy.

Pokosy zbiera się do koszy, uważając aby się nie zagrzały, gdyż otrzymalibyśmy wówczas surowiec o ciemnej barwie, zupełnie bezwartościowy.

Melisę suszy się w suszarni naturalnej przy silnym przewiewie, rozkładając cienką warstwą lub w suszarni ogrzewanej do 35°. Liście schną szybko, ziele zaś dłużej. Przy suszeniu ziela należy oddzielać zbyt grube i zdrewniałe łodygi. Melisa suszona podczas dni pogodnych daje susz bar-