405 2

396

Rośliny uprawne

Tymianek jest blisko spokrewniony z macierzanką pospolitą — Thymus serpyllum L. — rosnącą dziko w całym kraju — na porębach leśnych, w suchych rowach, na miedzach itp.

Surowiec. Surowcem jest ziele tymianku — Hba Thymi FP III. Są to ususzone zielne pędy sprzątnięte w okresie kwitnienia. Surowiec

Rys. 95. Tymianek właściwy (Thymus vulgaris):

a — młoda roślina; b — kwiaty dwuposta-ciowe; c — liść; ol — wioski gruczołowe

składa się z ulistnionych, 4-kątnych łodyg barwy szarozielonej. Liście są drobne, o brzegach silnie podwiniętych. Surowiec ma zapach swoisty -— tymolowy; smak gorzkawy, palący. Głównym składnikiem jest olejek tymiankowy — Oleum Thymi FP III, którego powinno być nie mniej niż 1,5%. Olejek zawiera tymol i karwakrol. Poza olejkiem w surowcu są garbniki i żywice.

Ziele tymianku nie powinno zawie-rac łodyg pozbawionych liści i kwiatów ani łodyg zdrewniałych oraz domieszek ziela macierzanki. Wilgotność — najwyżej 10%.

W handlu spotyka się otarte ziele tymianku, zawierające liście i kwiaty. Ta forma surowca jest bardziej ceniona ;e względu na wysoką wydajność olejku.

Zapotrzebowanie na ziele tymianku jest bardzo duże.

Zastosowanie. Tymianek ma zastosowanie w lecznictwie jako środek prze-ciwkaszlowy i dezynfekcyjny, używany na rany, do płukań itp. Jest powszechnie znaną korzenną, przyprawą kuchenną, używaną zwłaszcza w krajach zachodnich i południowych.

Olejek tymiankowy, a zwłaszcza tymol, jest silnym środkiem dezynfekcyjnym. Tymol ma duże zastosowanie w dentystyce.

Wymagania klimatyczne i glebowe. Tymianek rośnie dziko w krajach śródziemnomorskich, głównie w Hiszpanii, Włoszech, południowej Francji, w Algierze i na Cyprze na słonecznych, skalistych wzgórzach.

Uprawiany jest szeroko w całej Europie aż po Islandię i Norwegię. Tymianek uprawiany występuje w licznych formach, różniących się cechami morfologicznymi i składem chemicznym olejku.