512 Św. Augustyn, Państwo Boże
człowieka, nic według Boga, to żyje tym samym według kłamstwa; nic, \t sam człowiek Jest kłamstwem, bo sprawcą I stwórcą człowieka Jest Bóg, który, zaiste, nie jest sprawcą I stwórcą kłamstwa, lecz - Iź człowiek prawidłowy tak uczyniony jest, Iżby żył nie według siebie samego, lec/, według tego. przez kogo uczyniony jest, to znaćzy, żeby raczej jego niż swoją wolę czynił. Nie żyd zaś takim życiem, na jakie człowiek stworzony został, jest właśnie kłamstwem. Chce bowiem człowiek wtedy być szczęśliwym nawet nic takie życic wiodąc, które uszczęśliwić może. Cóż więcej Jest kłamliwe od takiej chęci? Stąd nie darmo powiedzieć można, że każdy grzech jest kłamstwem. Bo grzech popełnia się tylko taką wolą, która albo pragnie czegoś dla nas dobrego, albo unika czegoś, co dla nas złe. A więc kłamstwem jest, bo gdy się czyni coś, żeby dla nas dobrze było, to właśnie złem dla nas jest, albo gdy się czyni coś, żeby nam lepiej było, to to się gorsze dla nas staje. Dlaczegóż tak jest? Dlatego, że dobrze człowiekowi czyni tylko to, co z Boga jest, a gdy grzesznik grzesząc opuszcza Boga, nie opuszcza tego, co z niego samego jest, bo żyje wtedy według siebie.
To, cośmy powiedzieli, że dwa państwa różne przeciwne sobie powstały z tego, że jedni ludzie żyją według ciała, a drudzy według ducha, można też Inaczej powiedzieć; że jedni żyją według człowieka, drudzy według Boga. Najwyraźniej bowiem mówi to Święty Paweł do Koryntian; „Albowiem gdyż mifdzy wami jest zawiść i smar: azaście nie cieleśni i według człowieka clodzicie?"17 Chodzić według człowieka znaczy to samo, co być cielesnymi, ponieważ przez ciało, czyli przez część człowieka, rozumie się człowiek. Tych samych, co naprzód nazywał Apostoł animołes (zwierzęcy), potem nazywał car-nales (cieleśni), gdy tak mówi; „Bo któż z ludzi wie, co jest człowieczeństwo, jedno duch człowieczy, który z nim jestf także tei, co jest Bożego, nikt nie wie, jedno Duch Boży. A my nie wzifłiśmy ducha tego świata, ale ducha, który jest z Boga: abyśmy wiedzieli, co nam od Boga jest darowane. Co też opowiadamy nie przez uczone słowa ludzkiej modrości, lecz przez uczone Ducha, duchownym duchowne rzeczy przystosują. A człowiek cielesny nie pojmuje tegp, co jest Ducha Bożego: albowiem głupstwem jemu jest11 Do takich tedy, a więc do zwierzęcych wkrótce potem mówi: „I ja, bracia, nie mogłem wam mówić, jako duchownym, ale jako cielesnym. ”191 w jednym i w drugim powiedzeniu jest ten sum kształt mow-ny użyty, to jest część bierze się za całość. Zarówno bowiem duszo jak i ciało, które są częściami człowieka, mogą oznaczać całość, czyli człowieku: stąd nic jest czymś Innym człowiek zwierzęcy 1 2, a czym innym cielesny leci ten I tamten to samo znaczy, a więc człowieka żyjącego według człowieku Tak samo, jak nic co innego, tylko ludzi oznaczają te słowu: „Z uczynków ruh
17 I.Kor.U if Tamże 2.III nn.
* Tamie XI
* Animith - włutfclwic dutzą otywiony.
CiMHtiti