AnalizaFinansowaTeoriaPrakty51

Ocena ryzyka działalności gospodarczej przedsiębiorstwa

macji, jakie zawarte są w sprawozdaniach odzwierciedlających dane ewidencyjne w ujęciu dynamicznym, tj. rachunku zysku i strat i rachunku przepływów pieniężnych.

Rachunek zysków i strat zawiera informacje o popycie na produkty wytwarzane przez przedsiębiorstwo oraz o poniesionych kosztach. Identyfikacja ryzyka wymaga śledzenia wielu pozycji tego sprawozdania. Istotna jest zwłaszcza ocena przychodów ze sprzedaży towarów, produktów i materiałów w ocenie ryzyka biznesowego. Jeżeli firma dynamicznie rozwija swoją działalność, to przychody te będą szybko rosły, a rotacja zapasów produktów będzie się stale poprawiać. W przeciwnym wypadku, a więc w sytuacji, gdy produkty nie są chętnie kupowane przez klientów, przychody mogą wykazywać stabilną wielkość lub nawet maleć.

W procesie identyfikacji ryzyka biznesowego ważne są również zmiany kosztów w porównaniu do zmian przychodów ze sprzedaży towarów i produktów. Duży udział kosztów stałych przy wahaniach koniunktury może stworzyć szansę lub spowodować istotne zagrożenie. Korzystna sytuacja będzie miała miejsce przy dynamicznym wzroście sprzedaży. Negatywne tendencje wystąpią natomiast w wypadku zmniejszenia się przychodów. Dlatego też tak dużą uwagę należy zwracać na wielkość zysku brutto ze sprzedaży i zmiany występujące w jego poziomie oraz koszty ogólnego zarządu i koszty sprzedaży.

Wynik operacji finansowych może być również przydatny dla oceny ryzyka walutowego oraz ryzyka finansowego jako efektu zadłużenia. W pierwszym wypadku istotne są informacje odnośnie nadwyżki dodatnich różnić kursowych nad ujemnymi łub odwrotnie. W drugim zaś wysokość i występujące zmiany w poziomie odsetek płaconych od pozyskanych kapitałów obcych.

Obszary ryzyka identyfikowalne na podstawie rachunku zysków i strat przedstawiono na schemacie 24.

Ważne dla identyfikacji ryzyka jest także trzecie z wymienionych sprawozdań, tj. rachunek przepływów pieniężnych. Informacje w nim zawarte pozwalają bowiem ustalić wielkość środków pieniężnych, jakimi dysponowało przedsiębiorstwo, źródła ich pochodzenia oraz kierun-ki wykorzystania. Rachunek przepływów pieniężnych można więc uznać za podstawowe źródło dla identyfikacji ryzyka płynności finansowej. Wyróżnione trzy rodzaje przepływów pieniężnych, a więc z działalności operacyjnej, inwestycyjnej i finansowej pozwalają szerzej, niż to miało miejsce w przypadku bilansu, spojrzeć na ryzyko płynności fi-

351