AnalizaFinansowaTeoriaPrakty47

Ocena ryzyka działalności gospodarczej przedsiębiorstwa

Do klasyfikacji włącza się też kryterium często prezentowane w literaturze, rozpatrujące lyzyko z punktu widzenia przedsiębiorstwa i jego uczestnictwa na rynku kapitałowym. Zgodnie z tym kryterium wyróżnić można:¹⁶³

-    lyzyko rynkowe - jako efekt zmiany wartości aktywów będących w posiadaniu przedsiębiorstwa i stanowiących przedmiot obrotu, np. lyzyko zmiany cen na rynkach towarowych, ryzyko kursowe, ryzyko stóp procentowych itd.

-    ryzyko kredytowe - prawdopodobieństwo niewypełnienia przez kontrahenta warunków jednego lub wielu kontraktów z powodu niemożności wywiązania się z zobowiązań finansowych; obejmuje ono m.in. ryzyko upadłości, ryzyko płynności firmy itd.,

-    ryzyko operacyjne, definiowane jako ryzyko poniesienia strat w wyniku działania niesprawnych systemów, niewystarczającej kontroli, błędu człowieka lub niewłaściwego zarządzania,

-    lyzyko prawne, związane z prowadzeniem przez przedsiębiorstwo działalności wykraczającej poza ramy odpowiednich przepisów prawnych i obejmujące niemożność wyegzekwowania warunków kontraktu,

ryzyko biznesowe - jako wynik prowadzenia przez przedsiębiorstwo działalności gospodarczej i określonych decyzji inwestycyjnych w realizacji przyjętych strategii rozwojowych.

W kategoriach księgowych wyróżnia się dwa rodzaje ryzyka: ryzyko operacyjne i ryzyko finansowe.¹⁶⁴ Ryzyko operacyjne wiąże się przede wszystkim z wysokością kosztów stałych ponoszonych przez firmę. Na jego wielkość można oddziaływać przede wszystkim przez odpowiednie ukształtowanie struktury aktywów. Ryzyko finansowe wynika z obawy, że mogą wystąpić trudności w pokryciu kosztów stałych pozyskania kapitałów obcych. Jego źródłem jest więc struktura kapitału spółki, czyli proporcje, w jakich firma finansowana jest kapitałem własnym i obcym.

Proces zarządzania ryzykiem przedsiębiorstwa obejmuje w pierwszej kolejności określenie obszarów lyzyka i jego identyfikację. Dobrą podstawą, w tym wypadku, zarówno dla podmiotów zewnętrznych jak i wewnętrznych może być sprawozdawczość finansowa.

^,f>3 A. Socik, Przedsiębiorstwo a ryzyko - podejście praktyczne, „Rynek Terminowy” 2000, nr 4. ¹⁶⁴ Por. podrozdział 1.3.