Aronson09

llt7UVfM<

pr/\padkach ludzie zachowują się w specyOc/ny spi>wih. nic /il*|* snhif ,y _r sprawy Carl Word i jego współpracownicy ‘ pr/cpinujd/ili vmc ekspcry    poświęconych leniu zagadnieniu Najpuiw ć**9’Sunil|*₄|

studentów Uniwersytetu Princeton w przcpfouad/.iniu ro/imtw kwalfliLujpu^ z kandydatami starającymi się o pracę. Zaobserwowano oporo* 14^ w sposobie przeprowadzania łych ro/mow. w zale/noni ud logu. i/y rozmawiali 1 białymi, czy czarnymi kandydatami: gdy kandydat był osoba przeprowadzająca rozmowę m.kI;iI.i nieco d.ilci ud niego, mfol* *^_c błędów językowych i kończyła rozmowę wcześniej. p*sw*v jmi ru bij „u. czasu mniej niż wtedy, gdy kandydat był biały Jak myślisz.czy imałutu^»_a, na poziom funkcjonowania kandydatów ¹W dtugini ckspeiy menele Wijg j fp. współpracownicy uczyli osoby przeprowadzające te rozmowy, hy lołluwA białych studentów w taki sam spomiK w taki w poprzednimeispeiynotf Ksk traktowani biali bjdż czarni kandydaci liksperymonuifor/y /arejc«u<«d. \ taśmie wideo zachowanie studentów. z którymi pizepmwadzano no*-, Według oceny sędziów niezależnych studenci traktowani jak cmi kwhfci byli bardziej nerkowi i mniej efektywni mz ci, których uakiowuu uij* białych kandydatów. Wyniki (egocksperymeniu ka/ą podejrzewać. żegdyk* męzczyzna pochodzenia anglosaskiego przeprowadza rozmowy kwaliiikac\« z kobietami lub członkami grup mniejszościowych, to kandydaci tacy tnop wypadać słabo, mc dlatego, ze coś jest z nimi me w porządku, de dljtrgu. u osoba przeprowadzka te rozmowy często, nawet nie zdając m*k i kpi sprawy, zachowuje się w >po*óh sprawujący, iż czują się oni mrpewiiic.

Nawet jeśli nigdy mc występujemy w roli osób przepmwaduj^cydi rozmowy kwalifikacyjne, codziennie manty do czymenu 1 różnymi ludźmi - mężczyznami, kobietami, młodymi i starymi, białymi. Murzyiana. Azjami, Latynosami itd A nasze przyjęte zawczasu sądy o tym. jacy oni są. c/jwo wpływają na nasze zachowanie w uki sposób, że wydobywa ono z nich wlatar te cechy i zachowania, których przede wszystkim oczekiwaliśmy. Wsponoum juz wcześniej o tym zjawisku, znanym jako „samospełniające się proroctwo". Na przykład wyobraź sobie, zc ty 1 ja nigdy dotąd się nie spotkaliśmy, lecz jakiś wspólny znajomy ostrzegł mnie. ze icstcś człowiekiem chłodnym, powściągliwym i zachowującym się z rezerwą Kiedy się w końcu sputkamy. pu» dopodobtuc będę trzymał się na dystans, zachowując się oziębłe 1 poiśdą^a* Przypuśćmy. że w rzeczywistości jesteś na ogół serdeczny i otwarty. Mig zachowanie nie dałoby ci sposobności poi a/ad mi. jakim serdecznym icłiatyi człowiekiem naprawdę jesteś. Reagując nu moje zachowanie, pr/ypuszczahue traktowałbyś mnie z rezerwą i moje oczekiwania. le nie jesteś senkenyn. przyjaznym człowiekiem, znalazłyby potwierdzenie.

Jem 10 tylko jedna 1 wielu sytuacji, w których „przekonam uwm rzeczywistość" *. Gdy uznajemy błędne przekonania czy stereotypy dmycos 294 innych ludzi, nasze reakcje na nich często powodują, te zachowują * ®

_a fpoaófe potwierdzający te błędne przekonania. Jak napisał socjolog Robert tltftoa, lo samospełniające się proroctwo rodzi i utrwala „panowanie błędu"

Mli ładne uznają stereotypy, według których kobiety są bierne i zależne. jMrzyn leniwi i głupi. lo mogą traktować kobiety i Murzynów w taki sposób, iikly to było prawdą, i mimowolnie wywoływać zachowania czy cechy doprroor z tymi stereotypami „No. właśnie", mówią wtedy do siebie. _od Miaąihi miałem co do nich rację**.

Oczywiście, nie wszyscy z nas uznają sztywne stereotypy dotyczące .itaków innych grup. Często przyjmujemy przekonania społeczne tylko «sposób prowizoryczny i staramy się ustalić, czy są one słuszne. Często (usługujemy się interakcjami społecznymi do sprawdzenia naszych hipotez na rnui tego. jacy są inni ludzie. Jednakże w naszych strategiach sprawdzania kipotrz tkwią pułapki. Chodzi o to. żc strategie, jakie stosujemy przy ftnfikowamu przyjmowanych przez nas hipotez co do innych ludzi, mogą jKtfctać potwierdzających je danych nawet wtedy, gdy hipotezy te nie są pprawne. Przypomnij sobie ( omawiane w rozdziale 4.) eksperymenty Marka feyfaai Williama Swanna. W jednym i tych eksperymentów, kiedy niektórych toljnych studentów poproszono o sprawdzenie hipotezy, że dana osoba pasuje fcpofiłuekstrawertyka, wybierali oni pytania „ekstrawertywne" (np.: „Co byś uoW. gdybyś chciał trochę ożywić zebranie towarzyskie?'). Gdy proszono ich

*    ąnwdzenic hipotezy, że ktoś pasuje do profilu introwertyka, wybierali pytana .jimowertywnc" (tu przykład: Jakie czynniki powodują, że trudno ci ccwayć się naprawdę przed ludźmi^v* i. Jak wiesz. Sny der i Swann * stwierdzili.

*    charakter pytania przyczynia się do zdeterminowania odpowiedzi. Znaczy to. k osoby, które nie są ani szczególnie ekstrawertywne ani szczególnie jtro»fltvwne. będą się wydawały ekstrawertywne. gdy odpowiadają aa pytania jeraszego rodzaju, a introwertywne. gdy odpowiadają na pytania drugiego radzaju.

W sumie wyniki powyższych badań pozwalają zrozumieć, dlaczego mtotypy są odporne na zmianę. Kiedy mamy określooe przekonania dotyczące mych umospełnuj** się proroctwo sprawia, że stwarzamy rzeczywoaofć ęnkoaą zgodną z naszymi oczekiwaniami. A nawet wtedy, gdy odznarnay % lywarcująco otwartym umysłem, by’ sprawdzać zgodność z prawdą naszych przdaurt. często mimo woli stosujemy strategie, które je potwierdzą^ bet wrgiedu ni to. czy przekonania te są poprawne, czy błędne.

Wieki skądinąd przyzwoitych ludzi, mimo że dokładają oni wszelkich urna.*) zachować bezstronność i otwarty umysł, jest zdolnych do achów* utleniających subtelne formy uprzedzeń. Istotnie, wielu badaczy⁴¹ sądzi, la rażąoe przejawy fanatyzmu rasowego, demonstrowane w przeszłości prm udu białych Amerykanów, zostały w dużej mierze zastąpione pnei putni* - i chybi bardziej podstępne - formy upnedaed. Obecnie większość h*l pnwdopodohmac uważa się a nie uprzedzonych, chociaż nadal moją dyn*