BUW 1 (245) [1024x768]

Zapraszała swoje pacjentki na medytacje. W swoim domu urządziła buddyjską świątynią, przed którą zawsze rosły kwiaty. Nakłaniała kobiety do zwierzeń. Na początku poświęcała około trzech godzin na wysłuchanie historii, które kobiety miały do opowiedzenia. Później regularnie odwiedzała pacjentki, żeby wyciągać z nich więcej szczegółów. Nie poddawała się. Powoli zdobywała zaufanie chorych na depresję. „Musiałam wysłuchać wszystkiego, co te kobiety miały do powiedzenia — wyjaśniła mi — bo chciałam dokładnie wiedzieć, ćo każda z nich powinna od siebie 'oddalić".

Kiedy przebrnęła przez ten wstępny okres, zaczynała wdrażać system fonnułkowy. „To są trzy kroki — powiedziała. — Po pierwsze uczą je zapominać. Codziennie wykonujemy ćwiczenia, które pomagają im zapomnieć coraz więcej o tym, czego nigdy całkowicie nic wymażą z pamięci. Staram się odwracać ich uwagę od smutnych myśli za pomocą muzyki, haftowania, przędzenia, koncertów, wspólnego oglądania telewizji lub innych rzeczy, które są skuteczne i o których kobiety mi mówią, że je lubią. Depresja nadal jest tuż pod skórą i nie potrafimy jej stamtąd usunąć. ale możemy pomagać o niej zapomnieć, mimo że ciągłe nam towarzyszy.

Kiedy kobiety oczyściły umysły ze złych wspomnień, kiedy potrafiły już zapominać, zaczynałam je wciągać do pracy. Niektóre uczyły się sprzątać dom albo żfljmpwaó ślę dziećmi. Inno pomagały w opiecemad sierotami. Nieliczne zdobywały zawód. Mtosiały się ńauozyć dobrzeW/yc konywać swoją pracę i odczuwać dumę.

Potem, kiedy już potrafiły pracować, uczyłam je miłości. Zbudowałałn chatę i urządziłam w niej łaźnię parową. Tutaj, w Phnom Penh. maro podobną, ale lepiej urządzoną. Przyprowadzam kobiety, żeby się wykąpały, uczę je robić sobie nawzajem manicure i pedicure, pokazuję, jak mogą pielęgnować dłonio, bo dzięki temu wczują się piękne, a one bardzo chcą być piękne. W łaźni uczą się dotykać drugiego człowieka i być dotykane. Tak wydobywam je z fizycznej izolacji, która często bardzo im ciąży. Tak próbuję przełamać izolację emocjonalną. Kiedy kobiety się myją i malują paznokcie, zaczynają' rozmawiać. Pomału uczą się wzajemnego zaufania, Jeśli zdołaj ą s i ę zap rżyj ażn ić, j uż n i gdy nie będą samotne* Tc historie, o których nie mówiły nikomu, tylko mnie, będą opowiadały sobie nawzajem”.

Później Phaly Nuón pokazała mi pomoce, którymi posługuje się w swojej praktyce psychologicznej* kolorowe buteleczki z lakierem do paznokci, łaźnię parową, patyczki do odsuwania skórek, pilniki i ręczniki. Zt-

biegi pielęgnacyjne są u naczelnych jedna z podstawowych form życia społecznego i pomysł powrotu do wzajemnej pielęgnacji w celu budowania więzi społecznych między ludźmi zachwycił mnie ze względu na swoją organiczną naturę. Powiedziałem Pluły, że wydaje mi się, iz trudno jest nauczyć siebie lub innych zapominana, pracowania, kochania i przyjmowania miłości Odpowiedziała mi, że nic jest to az tak skomplikowane, jeśli samemu się to wszystko przeszło. Powiedziała leż. że kobiety, które leczyła, stworzyły wspólnotę i wspaniale opiekują się sierotami.

„Pozostał jeszcze ostatni krok — dodała po długiej przerwie. — Na końcu uczę rzeczy najważniejszej. Uczę je, że te trzy umiejętności — zapominanie, pracowanie i kochanie —nic są różnymi umiejętnościami, ale elementami jednej całości, i że praktykując je wszystkie tak, żeby każda stanowiła część całości, doprowadzą do głębokiej znany. To najtrudniej przekazać, ale ostatecznie wszystkie pojmują tę lekcję, a wtedy... wtedy są gotowe, żeby wrócić do świata".

Depresja jest zjawiskiem indywidualnym i społecznym. Żeby ją leczyć, trzeba rozumieć, czym jest załamanie, jak działają lekarstwa i na czym polegają najpowszechniejsze formy terapii za pomocą rozmowy (psychoanaliza, terapia interpersonalna i terapia poznawcza). Doświadczenie jest dobrym nauczycielem. Medycyna tradycyjna stosuje wypróbowane metody, ale istnieją też inne terapie (od leczenia dziurawcem po operacje mózgu), które wydają się bardzo obiecujące (chociaż muszę przyznać, że w medycynie alternatywnej jest więcej szarlalaństwa niż w tradycyjnej); Inteligentne leczenie wymaga¹uważnego spojrzenia na konkretne populacje. Depresja u dzieci, u ludzi starszych i u każdej z płci ma nieco inny prżebięg. Osoby uzależnione stanowią duża. odrębną grapę. Samobójstwo jest jednym z powikłań depresji. Trzeba Wiedzieć, w jaki sposób depresja może doprowadzić do śmierci.

Wyniki badań prowokują do stawiania pytań epidemiologicznych. Modny jest pogląd, że depresja jest współczesną dolegliwością. To poważny błąd, który koryguje historia psychiatrii. Często słyszy się też, że na depresję uskarża się klasa średnia i te objawy tej choroby u wszystkich są bardzo podobne. Nie jest to prawdą. Przyglądając się depresji wśród ubogich, zauważymy, że tylko tabu i przesądy sprawiają, ze nie niesiemy pomocy ludziom, którzy bardzo na nią czekają. Problem depresji w tej grupie w naturalny sposób wiąże się z polityką. Prawo przesądza o tym, co jest chorobą i co należy leczyć, a co nią nie jest, więc nie podlega leczeniu.

37