CCF20081011016

26

26

Okulary zbudowane są z zespołu soczewek płasko-wypuklych i powiększają na zasadzie lupy. Okular poprawia niektóre niedokładności obiektywów i ogranicza obserwowane pole widzenia.

Okulary powiększają od 2 do 30 razy. Soczewka skierowana w stronę obserwowanego przedmiotu nosi nazwę soczewki polowcj, a soczewka znajdująca się blisko oka - soczewki ocznej.

Najczęściej stosuje się okulary Huygcnsa i Ramsdena. Okulary Ramsdena różnią się od innych okularów tym, że soczewka połowa jest skierowana płaską powierzchnią w stronę przedmiotu. Pozwala to na używanie takiego okularu jako lupy. Niektóre okulary, tzw. wskaźnikowe, zaopatrzone są w ruchomy wskaźnik służący do wskazywania określonych miejsc na preparacie. Bywają również okulary pomiarowe, wyposażone w specjalną płytkę szklaną z podziałką (mikrometr okularowy).

Obecnie konstruuje się mikroskopy z podwójnymi okularami. Okulary te są umieszczone w nasadce dwuocznej. Przy tego typu nasadce dwuoczncj, zwanej biokularcm. istnieje tak jak w lornetce możliwość rozstawienia osi okularów w zależności od rozstawu oczu oraz możliwość regulacji dioptryjnej.

Powiększenie okularu jest podane na oprawce soczewki ocznej. Okulary nowszego typu mają również wygrawerowaną wielkość pola widzenia.

ZASADA DZIAŁANIA MIKROSKOPU

Przebieg promieni świetlnych i powstawanie obrazu w mikroskopie

przedstawia rycina 10.

•    Promienie świetlne zostają skierowane ze źródła światła poprzez aparat Abbego na preparat. Gdy mikroskop jest pozbawiony oświetlacza wbudowanego w jego podstawę, światło zostaje odbite od powierzchni lusterka i skierowane do aparatu Abbego.

•    Wiązka promieni z aparatu Abbego przechodzi najpierw przez otwór przysłony irysowej, a następnie zostaje skupiona w soczewkach kondensora.

•    Z kondensora światło zostaje skierowane przez otwór w stoliku na preparat. Przechodząc przez preparat część promieni ulega ugięciu na preparacie, a część promieni przechodzi nic zmieniona dalej do ośrodka znajdującego się między preparatem a soczewką czołową obiektywu.

•    W wypadku mikrosko|x>wania z zastosowaniem obiektywów suchych promienie trafiają do ośrodka optycznie rzadszego, jakim jest powietrze, ulegają w nim załamaniu oraz odbiciu i nic wszystkie trafiają do soczewki czołowej obiektywu.

SOCZEWKI OKULARU

OKO

SOCZEWKI OBIEKTYWU

PREPARAT

SOCZEWKI KONDENSORA

2ródŁo światła

Kyc. 10. Zasud;i działania mikroskopu

•    W wypadku obiektywów immcrsyjnych przestrzeń robocza pomiędzy preparatem u soczewką czołową wypełniona jest cieczą immersyjną o współczynniku załamania światła zbliżonym do szkła. Promienie świetlne po przejściu przez preparat natrafiają na ośrodek optycznie jednorodny, nie następuje więc zjawisko rozproszenia światła. Wszystkie promienie świetlne dochodzą do obiektywu, a obraz jest jaśniejszy i wyraźniejszy.

•    Promienie ugięte na preparacie, zachowując swoistość zmian oraz promienie stanowiące oświetlenie tła, trafiają do obiektywu. Następuje pierwsze powiększenie przedmiotu, dzięki czemu otrzymujemy obraz rzeczywisty, powiększony i odwrócony.

•    Z obiektywu obraz trafia do okularu, w wyniku czego otrzymujemy obraz powiększony, prosty i pozorny.

•    Podstawowe parametry charakteryzujące mikroskop:

-    powiększenie mikroskopu,

-    zdolność rozdzielcza,

-    odległość robocza,

-    przestrzeń robocza.

Powiększenie mikroskopu jest iloczynem powiększenia obiektywu i okularu. W wypadku stosowania nasadki dwuokularowej wynik mnoży się jeszcze przez powiększenie nasadki. Liczby oznaczające powiększenie wyryte są na poszczególnych elementach mikroskopu.