CCF20081106024

muzyki pop, identyfikuje się z bohaterami amerykańskich filmów,* nosi amerykańskie dżinsy, jada hot-dogi w McDonaldzie, marzył

0    posiadaniu amerykańskich samochodów . To Nowy Jork jest dla niej I stolicą świata, a coca-cola i nowy kompakt-dysk Madonny wzorcem kultury.

Proces globalizacji polega również na „eksporcie” społecznie I akceptowanego w Stanach Zjednoczonych pojęcia „wolności” — rozu I mianej do konsumpcji i na wprowadzaniu w świadomość ludzi „sko-jH modyfikowanych mikroutopii”, wyprowadzonych z uprzednio narzuco-* nych im potrzeb konsumpcyjnych⁴⁴. Stąd możliwości podejmowanych J przez ludzi wyborów, decydujące o ich poczuciu wolności, mają I charakter z góry zdeterminowanych układów. Jednostka wchodzi I w układ, niczym w komputerowy „hiperprogram” — ma możliwość* wyboru, a każdy wybór otwiera przed nią kolejny układ wyborów. Nie I może ona jednak tworzyć układów, które zdeterminowane są przez I ideologię konsumpcji. W ideologię tę wprowadza się skutecznie ł niemal wszystkie problemy egzystencjalne. Ludzie sądzą, że kreują świat, a oni tylko wybierają z oferty.

Można więc stwierdzić, że i w tym przypadku „ukryty program”^; edukcji globalnej zawiera treści sprzeczne z intencjami globalistów. I

Zakończenie

Usiłowano tu pokazać wieloaspektowe, ideologiczne, kulturowe ,

1    narodowo-polityczne uwikłanie edukacji globalnej. W kontekście wielu apologizujących ją tekstów odczuwałem potrzebę ponownego spojrzenia na globalizm i dostrzeżenia kontrowersji, które wynikają

Ambiwalencja cechą każdej współczesnej teorii pedagogicznej

z konfrontacji jego założeń z innymi teoriami pedagogicznymi oraz I rzeczywistością końca XX wieku. W efekcie nie proponuję odrzucenia ideałów globalizmu i celów edukacji globalnej. We współczesnym świecie nie ma już łatwych wyborów; każda teoria pedagogiczna jesi uwikłana w ambiwalentne konteksty praktyczne, z których jedne i uprawomacniają ją, inne zawieszają jej zasadność. Jednocześnie przyję- I cie określonej perspektywy epistemologicznej potwierdza lub neguje I aspiracje danej koncepcji w dziedzinie „budowy lepszego świata”. Nic I można wybrać raz na zawsze trwałego i krystalicznego fundamentu, Wybierać trzeba nieustannie, każdego dnia, w każdej nowej sytuacji. I

44. T. Lukę, Screeus of Power. Ideolog/, Domination anti Resistence In Informatlonal Sodt/A Urbana 1989, s. 53.

Polecane lektury

• ' t|',l >v I’ . Kultura i historia. Prolegomena do porównawczego badania cywilizacji, Warszawa 1975.

Mulim J. (red.), Cywilizacja jako przedmiot powszechnej antropologii filozoficznej, Katowice 1989.

II' dlii l„ „Idee polityczne XX wieku” (w:) I. Berlin, Dwie koncepcje wolności, Wybór i redakcja J. Jedlicki, Warszawa 1991. lilii-,slńskl T. (red.), Wspólnotowość wobec wyzwań liberalizmu, Poznań 1995. i li lima A., Zybertowicz A. (red.), Interpretacje wielkiej transformacji, Warszawa 1988.

I li i . N„ Przemiany obyczajów w cywilizacji Zachodu, Warszawa 1980. lOlhuyiima F., Koniec historii, Poznań 1996. liiulllincr M.G., Dziedzictwo Europy, Warszawa 1992.

' " 11>1 F.., Świadomość ziemska. Badania i kształcenie, Kraków 1996.

I liilicnnas J., „Na czym polega dziś kryzys? Problemy uprawomocnienia w późnym kapitalizmie” (w:) J. Habermas, Teoria i praktyka. Warszawa 1983.

Kułakowski L., Cywilizacja na ławie oskarżonych. Warszawa 1990.

I ........... F., O wielości cywilizacji, Kraków 1935.

kmpmowicz L., Osobowość i komunikacja w społeczeństwie transformacji, Warszawa 1996.

I lasiiodybski Z., Upadek idei postępu. Warszawa 1991.

I i ziolćk K., Cywilizacja: dwie optyki. Warszawa 1991.

|.ul owska D., „Siódmy nieprzyjaciel i siódmy świata kierunek” (w:) Kwieciński Z. (red.), Nieobecne dyskursy, część II, Toruń 1992.

Nb łosik Z., „Edukacja skierowana na świat” - ideał wychowawczy XXI wieku, Kwartalnik Pedagogiczny 1989, 3.

Ib luilskl K. (red.), Europa i co z tego wynika, Warszawa 1990.

Ili luilskl K. (red.), O kryzysie, Warszawa 1990.

la li,liski K. (red.), Europa i społeczeństwo obywatelskie, Kraków 1994.

Illlci U., „Zespolenie człowieka ze światem jako problem edukacji przyszłości”, Rocznik Pedagogiczny, tom 9, Wrocław 1984. lilii l'u Y Gasset J., Bunt mas, Warszawa 1995.

I' lii|',lc T., Uszlachetnianie demokracji. Wyzwania epoki postmodernistycznej, Kraków 1994.

Miii c| A., Przyszłość jest w naszych rękach, Warszawa 1987.