CCF20090322017

powstaje między ich wymiarami zaobserwowanymi, a więc do tego czy różnica jest dodatnia lub równa zeru, tj. czy występuje luz, bądź czy jest ujemna, tj. czy wstępuje wcisk.

4.2.4. BŁĘDY KSZTAŁTU I POŁOŻENIA

Błąd kształtu przedmiotu jest to odstępstwo, jego kształtu rzeczywistego od kształtu geometrycznego, zachodzące na jednej płaszczyźnie.

Ocena błędu kształtu może być przeprowadzona przez podanie odchyłek kształtu, oznaczonych symbolem A. Odchyłka kształtu jest różnicą kształtu rzeczywistego powierzchni, zarysu lub linii i kształtu odpowiadającego elementu nominalnego (powierzchni, zarysu lub linii). Wartość odchyłki określa się największą odległością punktów elementu rzeczywistego od elementu przylegającego w kierunku normalnym do elementu przylegającego. W tak podanym pojęciu odchyłki kształtu, uwzględnia się falistość powierzchni, natomiast pomija się chropowatość. Największa dopuszczalna odchyłka kształtu, ograniczająca przedział odchyłek dopuszczalnych, nazwywa się tolerancją kształtu T^.

Największe znaczenie mają odchyłki i tolerancje prostoliniowości, płaskości, okrągłości, walcowości i zarysu przekroju wzdłużnego powierzchni walcowej (rys. 4.10). Odchyłka prostoliniowości A w płaszczyźnie jest to największa odległość punktów zarysu rzeczywistego od prostej przylegającej w granicach obszaru cząstkowego. Podobnie definiuje się pozostałe odchyłki kształtu przedstawione na rysunku 4..10. Szczególnymi przypadkami odchyłki prostoliniowości i

277