CCF20100206117

6. Wybrane zagadnienia z organografii zwierząt

-Kości gąbczaste — o podobnym przebiegu kostnienia jak w poprzedniej grupie. Konstrukcyjnie są to twory zbudowane z istoty gąbczastej okrytej przez istotę zbitą. Taką budowę mają np. żebra, mostek, kręgi oraz trzeszczki; '

3. Kości płaskie — kostniejące na podłożu chrzestnym lub łącznotkankowym. Grupa ta jest taka jak w poprzedniej klasyfikacji.

KOŚCI DŁUGIE PRZENOSZĄ DUŻE OBCIĄŻENIA MECHANICZNE.

Związane to jest przede wszystkim z pracą dźwigni kończyn. W budowie morfologicznej takich kości wyróżnia się: trzon oraz końce: bliższy i dalszy (inaczej — nasady).

Do 15—18 roku życia pomiędzy trzonem a końcami występuje chrząstka nasadowa. To właśnie jej rozrost w czasie skoku pokwitaniowego powoduje, że nastolatki rosną „jak na drożdżach”. Dodać jednak trzeba, że te części kości są aktywne od urodzenia. Dopiero po zakończeniu wzrostu (średnio ok. 17—19 roku życia, w zależności od płci i predyspozycji genetycznych) chrząstki te ulegają kostnieniu.

Od zewnątrz wszystkie kości okryte są okostną (nie dotycz}’ to tylko powierzchni stawowych; por. niżej). Jest to złożona błona łącznotkankowa, która spełnia funkcje ochronne, odżywcze i regenerujące. To właśnie z okostnej drobne naczynia krwionośne i nerwy wnikają do wnętrza kości kanałami osteonów.

SZKIELET KAŻDEGO KRĘGOWCA ZBUDOWANY JEST Z WIELU ELEMENTÓW

Jest to oczywiste, oznacza jednak, że aby powstała z nich jedna, funkcjonalna całość musi istnieć szereg możliwych rodzajów połączeń. I tak, tam gdzie:

1. Zachodzi potrzeba wzmocnienia większego fragmentu szkieletu powstają połączenia ścisłe. Cechuje je mała ruchomość, a często zupełny jej brak. Miejsca styku spajane są:

A) tkanką łączną włóknistą — nazywamy je więzozrostami. Przykłady: wJęzadła pomiędzy Jukami kręgów, szwy pomiędzy kośćmi mózgoczaszki i zębozrosty (wklinowania, umożliwiające umocowanie zębów w zębodołach przy pomocy’ cienkiej warstwy okostnej);

Ryc. 80.

Przykłady połączeń w szkielecie człowieka (1 — poprzez krążki międzykręgowe, 2 — spojenie łonowe, 3 — kościozrost pomiędzy kręgami krzyżowymi i miednicą, 4 — staw biodrowy).

121