CCF20100620000

TRZY KONCEPCJE PSYCHOLOGICZNE CZŁOWIEKA

Koncepcja behawiorystyczna:

Człowiek jest jednostką reaktywną tzn. reaguje na bodźce płynące ze środowiska zgodnie z zasadą SR (stimulus - bodziec, reaction - reakcja), a jego zachowanie się ma charakter instrumentalny tzn., że zachowanie się jest instrumentem, czyli sposobem, środkiem uzyskania wzmocnienia pozytywnego, czyli nagrody bądź uniknięcia wzmocnienia negatywnego, czyli kary.

Środowisko jest głównym wyznacznikiem zachowania się człowieka. To, jaki człowiek jest nie zależy od osobowości czy przeżyć a tylko od środowiska. Nie życie wewnętrzne wpływa na zachowanie a środowisko.

Skinder, Watson

Koncepcja psychodynamiczna:

Zakładała, że to, jaki jest człowiek i jak się zachowuje zależy od osobowości nie od środowiska.

Osobowość rozumiana jako system sił dynamicznych zwanych popędami lub potrzebami. Istnieją potrzeby (popędy) pierwotne, biologiczne (zaspokojenie jest niezbędne do życia)* oraz potrzeby wtórne, potrzeby wyższego rzędu - powstają w wyniku socjalizacji, czyli kontaktów z otoczeniem, z innymi ludźmi:

> potrzeba bezpieczeństwa

r potrzeba akceptacji, miłości, afiliacji (kontakty z innymi ludźmi)

Popędy i potrzeby wchodzą ze sobą w konflikty, co rodzi u człowieka poczucie lęku. Konflikty o charakterze zewnętrznym (odnoszą się do relacji jednostki z otoczeniem), oraz konflikty o charakterze wewnętrznym (motywacyjnym), które odnoszą się do sprzecznych pragnień, dążeń jednostki.

Konflikty motywacyjne dzielą się na trzy kategorie:

>    przyciąganie - przyciąganie (dążenie - dążenie): osoba w tym samym czasie musi wybrać jedna z dwóch atrakcyjnych alternatyw

>    unikanie - unikanie: jednostka ma do wyboru dwie nieatrakcyjne alternatywy, powstaje konflikt

>    przyciąganie - unikanie: coś z jednej strony przyciąga do danej sytuacji, a z drugiej strony odpycha od niej, jest to najczęstsze źródło frustracji.

Z lękiem człowiek radzi sobie stosując mechanizmy obronne bądź przez psychoterapię. Podstawowym celem stosowania mechanizmów obronnych jest minimalizowanie lęku i utrzymanie poczucia własnej wartości. Często dążenie to jest powodem agresji - jednostka próbuje w ten sposób zwrócić na siebie czyjąś uwagę.

Mechanizmy obronne:

>    regresja (wyparcie) - polega na usuwaniu ze świadomości sytuacji przykrych, zagrażających, czy naruszających poczucie własnej godności

>    introjekcja - przypisywanie sobie pozytywnych cech innych ludzi

>    racjonalizacja - niewłaściwe wyjaśnianie przyczyn własnego zachowania, błędne przedstawianie własnych motywów i dążeń. „Kwaśne winogrona” - podważanie wartości celu, do którego dążymy; „słodkie cytryny” - w sytuacji trudnej szukamy dobrych jej stron, wmawiamy sobie, że to coś trudnego ma swoje dobre strony.

>    Substytucja - polega na zastępowaniu celów trudnych łatwiejszymi do osiągnięcia. Występuje w dwóch formach:

ł. kompensacja - kierujemy aktywność na cele podobne do tych, których nie udało nam się osiągnąć