DSC00688 3

Honorata Jakubowi

cielesności i nie są przyjazne dla „innych** ciał. Zatem, to nie samo ciało staje się tu źródłem nierówności, co społeczna organizacja przestrzeni

Kwestia przestrzeni jest często ignorowana w socjologii ciała. Jeśli już się jawia, to najczęściej w kontekście osób niepełnosprawnych. Tymczasem, jak się wydaje, powinno poświęcić się jej więcej uwagi, i to zarówno teoretycznie, jak i w praktycznych działaniach. Mogłoby to zaowocować wprowadzeniem licznych rozwiązań, które stworzyłyby przestrzeń przyjazną różnym rodzajom dal Bez wątpienia działania takie pojawiają się już, przykładem są wspomniane podjazdy dla osób niepełnosprawnych, niskopodłogowe autobusy, a także przedmioty tworzone z myślą o osobach leworęcznych. Niemniej jednak, szczególnie w kontekście starzenia się społeczeństwa, konieczna wydaje się dalsza (re)konstrukcja przestrzeni

Literatura

Bourdieu P. (2005). Dystynkcja, Warszawa: Wyd. Nauk. Scholar.

Curtis S., Jones J.R. (1998). Is there a place forgeography in the analysis of Health ineąualitf., Sociology of Health and Illness, 20(5), 645-672.

Donald J. (1992). Metropolis: the city as text. [ W: J R. Bocock, K. Thompson (red.), Social and Culturd Forms ofModemity, Cambridge: Polity Press, 417-470.

Freund P. (2001). Bodies, Disability and Spaces: the social model and disabling spatial organizatims, Disability & Society, VoL 16, No. 5,689-706.

Freund P., Martin G.T. (2001). Moving bodies: injury, disease and the social organization ojspact, Cńtical Public Health, Vol. 11, No. 3,203-214.

Goffman E. (2005). Piftno, Gdańsk; GWP.

Jakubowska H. (2009). Socjologia ciała, WN UM, Poznań.

Kitchin R. (1998). ‘Out of Place! ‘Knowing One*s Place*: space, power, and the exclusión of disabkd people, Disablity & Society, VoL 13, No. 3,343-356.

Leder D. (1990). The Absent Body, Chicago: Univ. of Chicago Press.

Merleau-Ponty M. (2001). Fenomenologia percepcji. Warszawa: Fund. Aletheia.

Paterson K., Hughes B. (1999). Disability Studies and Phenomenology: the canud pohtksofewjim life, Disability & Society, VoL 14, No. 5,597-610.

Tickamyer A.M. (2000). Space Matters! Spatial Inequality in Futurę Sociology, Contemporary Socioks?, No. 29,805-813.

Anna Kotiarska-Michalska

Przejawy marginalizacji i wykluczenia ludzi starych

Wstęp

Celem niniejszego opracowania jest dokonanie przeglądu badań socjologicznych i gerontologicznych, w których zostały przedstawione wyraźne dowody świadczące, że proces marginalizacji osób w starszym wieku jest zjawiskiem społecznym, a wykluczanie tej kategorii wieku z możliwości grania wielu ról społecznych jest zdiagnozowanym faktem. Drugim celem jest wskazanie, w jakich rolach i w jakich aspektach zjawisko marginalizacji jest postrzegane przez badaczy, a w jakich przez osoby w wieku starszym. Trzecim celem opracowania jest zwrócenie uwagi na występujące deficyty wiedzy socjologicznej dotyczącej marginalizacji tej kategorii wieku w przestrzeni publicznej i instytucjonalnej.

Proces marginalizowania się jednostek, grup, zbiorowości społecznych ma niewątpliwie charakter historyczny. Jak wskazują liczne opracowania, w każdym okresie historycznym inne kryteria decydowały o tym, czy jednostki noszące znamiona inności mogły pozostać w ramach określonej zbiorowości i dlaczego zbiorowość ta nie mogła zaakceptować je jako pełnoprawnych członków. Jednostki noszące znamiona inności, niepasujące do wyraźnie określonych cech danej zbiorowości nie mieściły się też w określonym „obszarze tolerancji* norm, wartości, zasad postępowania, stylu życia i stylu zdobywania środków na życie. Analizując przejawy marginalizacji społecznej i wykluczenia, należy uwzględnić takie fakty społeczne, które świadczą, iż określona kategoria społeczna - w tym przypadku kategoria ludzi starych - jest w trakcie zmiany swego statusu społecznego, uczestniczy w procesie staczania się w dół drabiny społecznej albo na jej pobocze, jeśli mówimy o kategoriach marginalizowanych przez społeczeństwo, zakładamy też, że chodzi o wskazanie udziału (sprawstwa) innych grup czy kategorii w utrudnianiu dostępu do określonych dóbr czy uczestnictwa w obszarach wyznaczających pozycję społeczną. Kategoria ludzi starych jest niewątpliwie marginalizowana w wielu wymiarach życia społecznego nie tylko z powodu dość głęboko zakorzenionych