DSC00970

Janusz Danecki

«-«iwł*Ahid oderwany został od pojęcia dżihadu i ^ZC^_h‘Si^6lnic wczasach współczesnych ^{w ,cn sp}?J S było na przykład w wojnie algierskiej, w której uc_z«,_n,_c!

^{z kolei pr/C}‘! P?^wf^lan,cniI^Pakis,an'^{1 mu}^lmani_t

wSy / hindusami określali sic mudzahidanu, w ranie zaś przeciw* si niał, mc nudiahedm-e chalgh -bojownicy ludu

D/ihad musiał być ogłoszony przez najwyższy autorytet w islamie, a _wi* przez kalifa Bez jego pozwolenia podejmowania dżihadu byłozakazanc.

W szczególnej sytuacji byli szyici, om bowiem me mieli nikogo, kto by móg| wezwać do dżihadu. ponieważ od X w. ich imam przebywa w stanic „wielkiej nieobecności". Szyitów obowiązuje bezwzględne oddanie imamowi (walajo), be/ którego d/ihad mc jest akceptowany i mc jest uznawany za element wiary. Tylko inum jest osobą. która może zadecydować o konieczności podjęcia dżj. hadu Człowiek walczący, a mcuznający zwierzchności imama, sam zasługuje na bycie zwalczanym Stąd w szyizmie dżihad został zawieszony i miał być podjęty dopiero po powrocie imama z. wielkiej nieobecności w funkcji mahdiego. Był to dla szyitów poważny problem polityczny, z którym musieli sobie jakoś radzić VV związku z tym powstawały przeróżne interpretacje, przyj-mowano te/ różne postawy moralne. Po pierwsze, rozwinięto koncepcję ukrywania wiary s^ickicj Takie postępowanie zwane bvło takijją lub kitmanm. S/y,ta Udawał, ze ,esi sunmtą. podporządkowywał się sunnickicmu prawu.

d^u^s^^^r^{sposobcm by,}°^postrze8anie

do Ogólnej idei dr,hadu Po,aw ,L 'T T TT'" walka duchowa czlowtek. z    '^{dŻihad Wiclki 10}

został przejęty przez misn kow ,sLu ^2,!°    ^ki*^{al l>0dziat} ““

skonaleme s,ę. a więc du/y dżihad. był _S7,«hf * ^k',^{0rych duchowc samod}°-

narzędziem w docieraniu do Boga. Solnie skutecznym i pomocnym

Wśród szyitów prowadzono także dyskinif. o d/ihadzic mogą podejmować muzułmańirv *** * ^,micniu ‘mama decyzję ważyła jednak opinia, ze nic posiadają om u/ ^UCZCm {fnud^hi(Jnwie). Pr/c-(tama) i dlatego nic powinni mieć prawa wynrJ ^imama: nieomylności o. ze dahad prowadzony w obronie me jes^, "* ^dz,hadu Nie <>™acza /'^lcl z°^sla 1 J^cdnalc Parokrotnie zmuszeni do vv    W rzeczywistości

* udania d/ihadu nod nirv

uki

Skt‘t łiiam

żuyn ad-Din (hn 'Ali al- AnuE znany .V'Cljd u :.iriUći' ». &ccpc'- ru ii' <;f. * 2 Yak- l'mvcrvłT' Prrss Nio- Hnveti 19B -

obecność imama - na przykład w czasie wojny rosyjsko-perskiej 1804-1813⁴ i wojny iracko-irańskicj. Poza lym nic wszystkie ugrupowania szyickie uważały. że dżihadu nie można podejmować pod nieobecność imama. Odłam zaj-dycki odrzucał kwietyzm i trzymał się większościowej doktryny sunnickicj.

Gdy cztery szkoły sunnickicgo prawa muzułmańskiego ukształtowały swoje podstawowe koncepcje, pojawiły się problemy teoretyczne dotyczące natury dżihadu i jego interpretacji. Według teorii sijar świat został podzielony na dwie sfery islamu (dar al-islam) i wojny (dar al-harb). Sfera islamu obejmuje obszary podporządkowane islamowi, czyli kalifatowi abbasydzkiemu. Tę część świata powinno się za wszelką cenę poszerzać, by wszędzie panowała właściwa wiara. Przy czym nic dąży się do nawrócenia wszystkich na islam, ale do podporządkowania wszystkiego islamowi. Nawracać należało z pewnością politcistów. Wyznawcy religii monoteistycznych natomiast mieli być pozostawiani w spokoju, pod warunkiem że uznawali zwierzchność islamu, i, co za lym idzie, płacili dzizję czyli pogłówne³. Zanim jednak muzułmanie podejmowali dżihad, obowiązkowo wystosowywali - zarówno do monotci stów jak i politcistów wezwanie (dawa) do przyjęcia islamu. Dopiero wtedy, gdy przeciwnicy nic podporządkowali się im, mogli podjąć walkę, a więc rozpocząć dżihad. Już Abu Jusuf, powołując się na tradycję Proroka, powiada, że wezwanie takie jest warunkiem sine qua non rozpoczęcia dżihadu*.

Dżihad był więc narzędziem poszerzenia obszaru opanowanego przez islam Traktowano go jako walkę zbrojną w imię sfery islamu przeciwko drugiej. przeciwnej jej sferze dar al-harb - obszaru wojny. Wojna ta miała trwać nieprzerwanie aż do momentu, w którymi islam opanuje cały świat.

Dychotomiczny podział świata na dar al-islam i dar al-harb okazał się jednak zbyt prosty i niemożliwy do zastosowania w warunkach wojennych. Pojawiły się więc koncepcje sfer tymczasowych, pośrednich, różnie określanych, ale odwołujących się przede wszystkim do realiów wojennych, takich jak zawieszenie broni, a więc: dar as-sule(‘sfera pokoju*).dar al-aman (‘stera bezpieczeństwa’), dar al- 'ahd (‘sfera przymicr/3*). Uzasadniano stwarzanie takich obszarów pośrednich historią islamu. W czasie pierwszych podbojów muzułmańskich na obszarze półwyspu często zawierano, gwarantujące bezpieczeństwo i pokój na jakimś terenie, chwilowe traktaty. Nic były to jednak traktaty zawierane na stałe, a tylko na okres przejściowy.

'. utn/c t.

Kidwan \}-SByyid. DAr ał-Kart* W Dur al-lslixn ■ kt    • nnotct and    Al-cyi *    '

Mń. Ytatf Knab ał-*o\ f. Ufc aV «a'rtOL Brtnr. brv