DSCF5585

296 H. SONGIN

9.4. Wymagania klimatyczne i glebowe

Proso ma duże wymagania termiczne i świetlne, a stosunkowo małe wilgotno-a ściowe, co jest cechą charakterystyczną wszystkich roślin z plemienia prosowatycka Jego zapotrzebowanie na ciepło jest zbliżone do tego, jakie mają późne odmianyl kukurydzy w uprawie na ziarno. Z uwagi na krótszy okres wegetacji może być upra4| wiane również w rejonach o chłodniejszym klimacie. Minimalna temperatura dla kiełkowania nasion wynosi 8—10 °C, optymalna zaś 20—30 °C. Młode siewki są bar-j dzo wrażliwe na wiosenne przymrozki. Każde obniżenie temperatury poniżej 15 °Cj hamuje wzrost i rozwój prosa oraz przedłuża okres wegetacji. Okres ten przedłuża się sukcesywnie w miarę przesuwania uprawy z południa na północ, gdyż jest to roślina dnia krótkiego. Spośród roślin zbożowych proso wyróżnia się oszczędną gospodarką wodną — jego współczynnik transpiracji wynosi tylko 200—250. Dobre zaopatrzenie w wodę, zwłaszcza w okresie strzelania w źdźbło i wyrzucania wiech, jest jednak warunkiem dobrego plonowania.

Proso można w zasadzie uprawiać na terenie całej Polski, ale ze względu na chłodniejsze lato w rejonach północnych i na podgórzu okres jego dojrzewania przedłuża się, co niekorzystnie wpływa na plonowanie. Najlepsze warunki klimaj tyczne dla prosa występują na wschodzie kraju, w pasie środkowej i dolnej Wisły, w południowej części Wyżyny Kielecko-Sandomierskiej, nieco gorsze — na Niżu Dolnośląskim oraz w południowej części Niziny Szczecińskiej (rys. 9.2).

t/ha 3.5 _T

3- ■

O

Rys. 9.2. Plonowanie prosa w zależności od rejonów uprawy (IUNG)

2.5- -

2

1,5

1

0,5- ■

0

Największe plony daje proso na zasobnych w próchnicę glebach kompleksów pszennych. Gdy agrotechnika i nawożenie są właściwe, z powodzeniem może być też uprawiane na glebach kompleksów żytnich. Pod uprawę prosa nie są natomiast