DSCF5559

271

8. Kukurydza

• Kukurydza pękająca, ssp. everta, ma ziarniaki drobne i twarde, wypełnione w większości bielmem twardym. Silnie uwodnione bielmo mączyste znajduje się tylko w części przyzarodkowej (rys. 8.3). W czasie podgrzewania ziarniaków wydobywająca się z bielma mączystego para rozrywa okrywę, a bielmo wydostaje się na zewnątrz, zastygając w postaci białej, porowatej masy o dużych walorach smakowych (pop-com).

Współcześnie uprawiane odmiany kukurydzy są mieszańcami powstałymi z linii wsobnych pochodzących od jednego z wymienionych podgatunków, najczęściej jednak z kukurydzy zwyczajnej i końskiego zębu. Odznaczają się pośrednimi cechami fizjologicznymi, morfologicznymi i anatomicznymi tych podgatunków. Są one w typie kukurydzy zwyczajnej (typ Flint) bądź w typie końskiego zębu (typ Dent) lub w typie pośrednim między wyjściowymi podgatunkami Semident lub Semiflint. Jedynie mieszańce kukurydzy cukrowej i kukurydzy pękającej pochodzą z linii wsobnych jednego z tych podgatunków.

Kukuiydza ma najsilniej rozwinięty system korzeniowy ze wszystkich zbóż. Tworzy go korzeń zarodkowy, zwany korzeniem głównym oraz korzenie przybyszowe wyrastające ze wszystkich węzłów podziemnych. Korzenie przybyszowe mogą również wyrastać z dolnych węzłów nadziemnych, tworząc tzw. korzenie podporowe lub powietrzne. Korzeń zarodkowy utrzymuje się bardzo długo, a niekiedy pełni swoje funkcje przez cały okres wegetacji rośliny. Korzenie przybyszowe powstają w bardzo wczesnych fazach rozwoju. Pierwsze z nich są już w zarodku i podczas kiełkowania tworzą pierwotne korzenie przybyszowe. Następne wyrastają tuż nad węzłami, u podstawy merystemów interkalarnych kolejnych międzywęźli, które są krótkie i umieszczone gęsto jedno nad drugim, tworząc okółki korzeniowe. Wyrastające z nich korzenie rosną początkowo niemal równolegle do powierzchni gleby, a następnie zagłębiają się w nią pionowo. Wskutek tego część masy korzeniowej kukurydzy znajduje się płytko pod powierzchnią gleby (na głębokości 2-10 cm) i w promieniu około 60 cm. Korzenie te mogą być niszczone przez zbyt głęboką uprawę międzyrzędową. Główna masa korzeni jest na głębokości 60-70 cm. Na glebach lekkich i przesuszonych mogą one jednak sięgać znacznie głębiej.

Łodygi kukurydzy nie można uznać za typowe źdźbło traw, gdyż zarówno węzły, jak i międzywęźla są wypełnione tkanką miękiszową, a cała łodyga jest grubsza i znacznie wyższa niż innych zbóż (rys. 8.4). Wysokość łodygi jest cechą odmianową-odmiany uprawiane w Polsce osiągają wysokość 2-3 m. Niższe (około 1,5 m) są jedynie niektóre odmiany kukurydzy cukrowej. Z najniżej położonych węzłów podziemnych mogą wyrastać pędy boczne, zwane pasierbami. Ich tworzenie się jest niepożądane, gdyż osłabiają one pęd główny, powodując też nierównomierne dojrzewanie kolb.

Liście wyrastają z węzłów nadziemnych i na łodydze są rozmieszczone naprze-mianlegle. Blaszka liściowa jest duża, gęsto unerwiona, a nerwy zewnętrzne są między sobą połączone cieńszymi nerwami bocznymi, co uodparnia liść na roze-