DSCF5662

375

1. Ziemniak

_topni°wej skali, w której 1 oznacza odporność najniższą, a 9 — najwyższą. Zna-^_cąw praktyce odpornością wyróżniają się dopiero odmiany z oceną 7 i powyżej, piątego lokalizacja plantacji nasiennych w rejonach północnej i północno-wschod-j_ej polski, określonych jako strefy niskiej presji infekcyjnej, znacząco zmniejsza ryzyko strat w produkcji nasiennej. Ze strefami zagrożenia chorobami wirusowymi ściśle wiąże się częstotliwość wymiany sadzeniaków. Na obszarze strefy 1 i 2 wymiana sadzeniaków powinna odbywać się co 5 lat, w strefie 3 — co 4 lata, a w strefę 4 - średnio co 3 lata.

Niekorzystny wpływ czynników środowiskowo-odmianowych na zdrowotność sadzeniaków znacznie łagodzi celowa działalność rolnika, tj. właściwa lokalizacja plantacji nasiennych oraz terminowe i dokładne wykonanie kompleksu zabiegów agrotechnicznych i ochronnych.

Plantacjom ziemniaka należy zapewnić odpowiednią izolację przestrzenną od niekwalifikowanych upraw ziemniaka, tytoniu i pomidora. Izolacja powinna być nie niniejsza niż 100 m dla materiałów hodowlanych, obecnie określanych jako przed-bazowe oraz superelit i elit (bazowe) i 50 m dla materiału kwalifikowanego (oryginał, klasa A). Izolacja może być zmniejszona do szerokości dwóch wolnych redlin, jeśli sąsiednia plantacja jest obsadzana materiałem kwalifikowanym co najmniej w klasie A, lub 1/3 wymaganych odległości, jeśli między plantacjami są naturalne osłony (budynki, las, wzgórza). Pole powinno być przebadane, wolne od cyst mątwika ziemniaczanego, gdyż niezbędne jest świadectwo stwierdzające brak patogenu. Badania wykonują terenowe oddziały Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin na zlecenie firmy prowadzącej kontraktację lub bezpośrednio u rolnika. Najlepszymi przedplonami dla ziemniaka są: wieloletnie rośliny motylkowate, strączkowe, a w dalszej kolejności zboża. Niewskazany jest łubin, gdyż może zwiększyć zagrożenie czarną nóżką. Plantacji nasiennych ziemniaka nie można też zakładać na polu, na którym w ostatnich trzech latach uprawiano gatunki z rodziny psiankowatych (ziemniak, tytoń, pomidor).

Uprawa roli pod sadzeniaki nie różni się od technologii uprawy na inne cele. Nawożenie decyduje nie tylko o wielkości plonu, ale wpływa także na wartość nasienną bulw. Dawka obornika 25—30 t * ha’¹ zastosowanego jesieńią powinna być uzupełniona jesiennym wysiewem nawozów fosforowych i potasowych. W warunkach Polski nawozy zielone w formie międzyplonów przyoranych przed zimą mogą być alternatywą, gdy brak dostatecznej ilości obornika w okresie jesieni. Natomiast błędem agrotechnicznym jest wiosenne stosowanie obornika lub przyoranie wiosną nawozów zielonych. Ponadto w utrzymaniu dobrej zdrowotności ziemniaka istotną rolę spełnia wiosenne nawożenie azotem. Ważne jest zarówno zachowanie właściwych proporcji N:P:K. jak 1:1:1,5, jak i stosowanie relatywnie małej dawki azotu, tj. 80-100 kg • ha’¹. Większe dawki azotu, a szczególnie nierównomierny wysiew nawozów, przedłużają wegetację roślin, zwiększając ryzyko porażenia chorobami wirusowymi, oraz utrudniają prawidłowe wykonanie selekcji negatywnej na plantacji nasiennej. Z nawozów fosforowych najlepszy jest superfosfat, z potasowych —