120 Normy sp°*ccznc
Normy społeczne, dyrektyw określa-członek danej zbK.ro-•i**'. • s;e zachowywać. Odnoszą
^^nU^kkh członków zbiorowo ści w której są uznawane, bez względu na pełnioną rolę społeczną. pozseję zajnrowa-lAnlrrrfna osobę. Według Geor-
jest to względnie szczegóły
chowania służący do oc^ern kretnego czynu z określor* £, ralną" [M. Kosetwki 1985 s.
tiirrin nr7<Kti7MMla ___ “I * be.
na przez konkretną osooę. ^
cc’a Homansa ..norma jest stwierdzeniem
•____mohnunni.i OCZC-
CC a nomaii:** j— —
specyfi kującym, jakiego zachowania oczekuje się od pewnej osoby czy większej ich liczby w danych okolicznościach, gdy konformizm wobec normy traktuje się jako przy noszący nagrodę, dewiację zaś jako karzącą” (zob. [M Kempny 1988. s. 227]).
Zazwyczaj wyodrębnia się następujące rodzaje norm: normy grupowe właściwe ty lko dla określonej grupy społecznej, normy społeczne - obowiązujące w całej społeczności, normy kulturowe - obow iązującc uczestników danej kultury Ponadto wyróżnia się normy obyczajowe (w tym moralne) oraz normy prawne.
Każda norma określa jakąś pow inność -co należy lub czego nie należy robić. Powinność ta jest pewnym nakazem lub zakazem o charakterze wartościującym. Stosunek jednostki do norm jest równocześnie stosunkiem do wartości, z który ch one wv-mkają. Wszystkie normy zakładają bowiem uznanie dla jakichś wartości tkwiących u ich podstaw 1 chociaż. - w ślad za Marią Ossowska 11966. s 128- 143] - wyróżnić
,dC0l°glC/nc (iMl' chcesz ciągnąć A. powinieneś uczynić B r) i nor-
mu lub Bbitralncgo lo jej.
^PłogKmych. ponttwaą ich i ccpUcjtt »ymk. r pr/ckonani. „ J ~
określonej wmoSc lednocwSnJ^T^!™?
rodnych nomach To rtźn<v
kk- sa nom, , wmoici okrełj? ZZZ'
"T’1*"" ■h.sjonomaiyaneao Vi*ły zw,v«k wysirnui JL ńKV mam. a w włok nor'
n«c mKde, tym, pn^,^, nucnnego Kopne ,ch
ujęciu przestrzeganie normy J kiem zgodności zachowania 7 tością.
Akceptacja poszczególnych no- . jednostkę dokonuje się zwykle w J, c kowy sposób. Niektóre z nich za bardzo ważne - w Żadnym wy^ wolno ich naruszyć, natomiast inne. eh* są uznawane, to jednak z mniejszym p£. konaniem. Mogą się wreszcie zdążyć V, normy, których jednostka nie uznaje -uważa za niepotrzebne, a nawet -a^ szkodliwe. Różne stopnic przyswojeń normy określa się jako uznanie (norma t? uznawana, chociaż, nie zawsze przcsazeą. na) oraz internalizację (jednostka jest w*, wuętr/nic przekonana o słuszności dr: normy i stara się jej zawsze przestrzec niekiedy wskazuje się. że jest ona postrzegana, chociaż nie ma św iadkó» - cr. gdy za jej naruszenie nie grożą żadne *or*-cje) (zob. JM. Ossowska 1986. s. 153]>- Poszczególne normy mogą być w odmienny sposób przyswojone przez różne jedno?1' a ponadto ten stopień akceptacji może wtł*
7. upły wem czasu ulegać przckształccmor
wywołuje to określone rcperkuste w sU społecznej.
Normy umożliwiają realizację dwód podstawowych funkcji: 1) przyczyniaj*5* do osiągnięcia celu grupowego. 2) zap^' niają grupie trwanie ]S. Mika 1982. s ?8-l Aby możliwe było osiągnięcie jakiegoś mierzonego przez grupę celu. nic/M • jest podporządkowanie zachowań. pr/>nJ mniej części jej członków, różnorodny1 wymogom prowadzącym do jego realizm.1' Istniejące normy grupowe wskazują " v sposób powinni postępować członki* 8txipy, aby cel został osiągnięty
Norma społeczna umożliwia rcah/*w grupowego, jednak z punktu widz^
lującyi
członk
pows/
stwic)
Przcst
nia gr
towar
ro/pa
wzgl*
ogóli
Zenit
rvej «
przy
gały
czaj
cjc
zwy
K
zba
/wlająccgo podmiotu traktowana nH'
. . • ' -e,'’ ł>v>uuii«mi irtiMł"'*""
v J®ko dodatkowe „utrudnienie" 1* 1,1
I*