DSCN1798

146 Pranie mózgu

khda Sie że wszyto daje się mierzyć;

faSego Suer^ic mott* P? P"

istnieje Stanowisko takie 'J¹/™    ‘ _h

określał jako kwantofremę. DaJsze ccciiy neopozytywizmu to: 4) poszukiwanie nieznanych praw o charakterze un.wersaN nvm i ponadczasowym; 5) badanie zachowań jednostek jako zasadnie^ pwdni.ol nauk społecznych [J. Szacki 1983. s. I-Przedstawicielami neopozytywizmu są: Otto Ncurath. George Andrew Lundberg. Paul Felbc Lazarsfeld, Banriius Fedcric Skinner. Karl Raimund Poppcr Neopozytywizm wywołał w socjologii szereg polemik. Główny zarzut, jaki wy suwano przeciwko tej orientacji. sprowadza się do tego. iź nie uwzględnia on w wystarczającym stopniu pewnych ..osobliwości nauk społecznych” [S. Ossowski 1983. s. 163-213]. (A.S.)

7.ob naturalizm antynaiuralizm, nomotetyzm. operacjonalizacja, socjologia, socjologia rozumiejącą. zachowania społeczne.

Literatura:

AjduLicwicz. K.. 1985. O tzw- neopozytywizmie {w | tegoż. Język i poznanie, t. 2 . Wybór pism zlał 1945-1963. PWN, Warszawa.

Bauman Z . 1964. Wizje ludzkiego wiata. Studia nad społeczną genezą i funkcją socjologii. KiW. Warszawa.

Iłuczyńska-Garcwicz II. 1985. Pozytywizm |w:) rdozefia a nauka Zarys encyklopedyczny. Ossolineum, Wrocław

Gouldner A W . 1977. To a* zdarzyło w socjologu historyczny model nawoju slruktural-

Iwstn T { ⁽7 P²**, ^soc-^/n/o^ wybór

.wsiępj Szadc. Czytelnik. Warszawa

Metodologiczne podstawy socjologu (wybór

aa?^,975' ^ - “*Ł*si£

-*

yjLir-^Cam-

^N. W^awf^ ^ »**#**. rMarkiewicz W. 1978. Historia ,    ,

Pranie mózgu, zabiegi , _man w celu wymuszenia u drugich osób przekonań, postaw, światopoglądu nych elementów osobowości. S. Sick s. 9| przytacza kilka dalszych dtfmiS’ w których występują takie określenia oS zabiegów, jak: logomachia. wymuszona doktrynacja, psychiczna i społeczna reedu^" cja. gwałtowne przcszkalanie, zniewala umysłu, przekonywanie siłą. przeuanink wywanie osobowości, zmiana sposobu myślenia.

Wyrażenie „pranie mózgu” {braim^h, ing) wprowadził w latach pięćdziesiąt,ci XX w. dziennikarz Edward Hunter. U książce pod tym tytułem, wydanej u 1956 r opisał, jak jeńcy amerykańscy podczas w<*n\ w Korei dawali sobie wmówić, Ze są winnic popełnionym prze/ siebie zbrodniom wojennym. Sam termin Hunter zaczerpną z. języka chińskiego, tłumacząc zwrot k. mo jako „prać mózg”.

Należy zdecydowanie odróżnić zabici prania mózgu od procesów kontroli świadomości, czyli tzw. doskonalenia umysr. Prania mózgu dokonuje się przemocą. Poddawana mu osoba nie ma żadnej wątpliwości. że znajduje się w rękach wroga. Podi^¹ ról jest jasno określony i od początku wiadomo. kto jest więźniem, a kto strażnikiem, przy czym ten pierwszv wie, że nic m3 wyboru [S. Hassan 1997. ś. 89],

Kontrola świadomości zwana jest rów nież doskonaleniem umy słu. Proces kontro świadomości następuje w trzech etap-¹'-które scharakteryzował Edgar H Sche® w pracy pt. Coercńr Persuasion (Prz<>^<v nywanie siłą). Etapy te to rozmrażaj zmiana i ponowne zamrażanie. ^ ^ tych trzech stadiów kontroli podlegać * chowania, myśli i uczucia; ważnym ^sr^ kiem tej kontroli jest dozowanie ^,nK'^rI11j^ i manipulowanie nimi Zrozumienie ^ kontroli świadomości ułatwia teon* nansu poznawczego sformurowana I ‘

* ^cona i estingera. którą można sp°P°'V,, zować stwierdzeniem, że „człowiek . ^w niewielkim stopniu lolemjc i^¹¹