DSC44

188

Rozdział 12

czyć rzadkie przypadki kobiet 46,XY z prawidłowym genem SRY i zaczątkami różnicowaniu się jąder lub mężczyzn 46,XX z brakiem genu SRY i nieokreślonymi cechami płciowymi.

Dowodem na to, że gen SRY ma związek z maskulinizacją mogą być wyniki następujących badań:

1.    Analiza mutacji w genie SRY.

U części kobiet XY w badaniach cytogenetycznych wykazano, że chromosom Y jest cały (bez delecji), sekwencjonowanie DNA tego odcinka wykazało mutację punktową w genie SRY w miejscu kodującym domenę wiążącą DNA (zmiana guaniny w adeninę), która prowadzi do zmiany sensu kodonu (metionina zostaje zastąpiona izoleucyną). Zmienia to powinowactwo białka do DNA i nie pełni już ono funkcji regulatorowej, taka mutacja u człowieka i myszy uniemożliwia różnicowanie jąder.

2.    Transfekcja genu Sry u myszy.

U samców myszy gen Sry jest aktywny tylko w gonadach zarodka, dzień lub dwa przed procesem różnicowania się jąder. Zapłodnione komórki jajowe myszy XX transfekowano fragmentem DNA zawierającym gen Sry, to powodowało morfologiczną maskulinizację, jednak powstałe samce były sterylne. Takie zaburzenia sugerowały, że do prawidłowego przebiegu ga-metogenezy potrzebne sąjeszcze inne geny. Gen SRY u człowieka i Sry myszy stanowi sygnał do różnicowania jąder, ale nie wystarcza do regulacji spermatogenezy.

Zastosowanie sond molekularnych i hybrydyzacja in situ pozwoliły ocenić, czy u kobiet XY doszło do delecji fragmentu z genem SRY, a u mężczyzn XX do translokacji tego regionu na chromosom X. Występowanie fragmentu TDF na chromosomie X tłumaczy się nierównym Crossing over podczas mej ozy. W przypadku nierównego Crossing over fragment Y może być przeniesiony na X, który stanie się nosicielem genu maskulinizacji (może powstać osobnik XX płci męskiej). Chromosom Y z delecją może spowodować powstanie osobnika XY płci żeńskiej. Przypuszczenia te potwierdziły badania osób XY o fenotypie żeńskim i XX o fenotypie męskim oraz badania prowadzone na myszach. U kobiet XY stwierdzono brak fragmentu TDF na chromosomie Y, a u mężczyzn XX obecność fragmentu Y z genem TDF na chromosomie X.

Pytania

3. Chło dzid

4.    Mor] teori dzi©

5.    Gen; rzą ( mów

py _

6.    O żówl

7.    Dett u /> on t

jak

płd<

8.    U w ków

9.    U n stop

10.    Nie< mos

11.    U pi z cli

12.    Rn/

CJOI

13.    Ud mu

14.    Ob

poi

15. Mi

1. Płeć

płci tylko kujące_

stanowią osobniki produkujące ze względu na chromosom rodzaj gamet, płeć_reprezentują osobniki produ-

rodzaje gamet.

_ pod względem genów znajdujących się na chromosomie X, dlatego ujawniają się u nich cechy_kodowane przez

2. Osobniki XY są

geny pa chromosomie XL