Image (133)

126 Iwona Morawska

	M. E. Andriolli, ilustracje do Romea i Julii A. Brodowski, Edyp i Antygona Cz. Jankowski, ilustracje do U części Dziadów	nia, czy jest ona „konkretyzacją warstwy przedmiotowej dzieła”, „przekładem intersemiotyczym” (plastyczną parafrazą), czy tylko zabiegiem edytorskim).^25
źródło twórczej inspiracji (np. w ekfrazach literackich)	Michał Anioł, Sąd Ostateczny z Kaplicy Syk-styńskiej (XVI w.) inspiracją dla wiersza K. Przerwa-Tetmajer, W Kaplicy Sykstyńskiej P. Bruegel, Myśliwi na śniegu, Pejzaż z upadkiem Ikara — S. Grochowiak, Bruegel (II), Ikar P. Bruegel, Małpy W. Szymborska, Dwie małpy P. Gauguin, Bonjour Monsieur Gauguin J. M. Rymkiewicz Bonjour Monsieur Gauguin J. Matejko, Rejtan na sejmie warszawskim 1773— J. Kaczmarski, Rejtan, czyli raport ambasadora P. Michałowski, Somosierra - J. Kaczmarski, Somosierra (Michałowskiemu) J.    F. Millet, Siewca — K.    Karasek, Siewca Milleta	Intersemiotyczne czytanie przywołanych obok tekstów kultury sprzyja określaniu sposobów nawiązywania do dzieł sztuki malarskiej w utworach literackich. Motywuje też do odczytywania „subtelnych i subiektywnych relacji znaczeniowych”, jakie wynikają z przywołania malarskiego obra-zu/obrazów w twórczości danego autora (poety, pisarza, dramaturga, eseisty). Wnikliwe studiowanie relacji intertek-stualnej (jaką tworzy malarskie dzieło sztuki i jego ekfraza/ekfrazy) sprzyja odnajdowaniu i tworzeniu alternatywnych interpretacji, wydobywaniu nowych sensów. Przykładem może być Ikar Stanisława Grochowiaka, odczytywany, m.in. jako: ogólna refleksja 0    sztuce, polemika na temat sztuki, sprzeciw wobec sztuki sformalizowanej, skodyfikowanęj, manifest twórczości autora wiersza itd. Z kolei poetycki opis „małp Bruegela” w utworze W. Szymborskiej daje się interpretować jako wyraz refleksji historiozoficznej i egzystencjalnej nad przemocą, agresją bezdusznością w dziejach ludzkości. Może być też rozumiany jako przesłanie kierowane do kolejnych pokoleń o zaprowadzanie w świecie ładu moralnego 1    etycznego. Wiersz A. Zagajewskiego Dziewczynka Yermeera (będący ekfrazą słynnego obrazu holenderskiego mistrza Dziewczyna z perłą) pozwala odkryć — wspólnie z patrzącym na obraz poetą — magię oddziaływania sztuki na człowieka, pozwala odkryć jej,„rzadki dar, dar

²⁵ Zob. S. Wysłouch, Tekst i ilustracja, [w:] ead., Literatura i sztuki wizualne, Warszawa 1994, s. 138.