img260

Obecnie jest możliwe uzyskanie hodowli flory żwacza, pod warunkiem przygotowania pożywki zawierającej sole nieorganiczne, w tym węglany, źródło azotu z reguły w postaci soli amonowych lub mocznika, płyn żwa-czowy jako dodatek czynników wzrostowych i rozgałęzionych kwasów tłuszczowych, źródło energii w postaci cukrowców (celulozy, celobiozy lub kwasów, np. mleczanu). Niejednokrotnie, mimo spełnienia przedstawionych wyżej warunków, nie udaje się uzyskać czystych hodowli drobnoustrojów żwaczowych w warunkach sztucznych. Wynika to z faktu, że oprócz wszystkich wymienionych czynników, niezbędnych do wzrostu, niektóre bakterie żwaczowe wymagają obecności innych bakterii, i to w odpowiedniej koncentracji i wzajemnym stosunku. Do drobnoustrojów, które bardzo trudno wyizolować z płynu żwaczowego i utrzymać w warunkach sztucznych, należą: Oscillospira guillermondii, Lampropedia merismopedioides, Borrelia sp.

Większość bakterii w naturalnych ekosystemach, do jakich należy także żwacz, rozwija się w zamkniętych mikrokoloniach, które są przyczepione do powierzchni nabłonka gospodarza lub do cząstek pokarmowych znajdujących się w żołądku. Takie mikrokolonie są otoczone włóknistym glikokaliksem anionowym, działającym jak żywice jonowymienne i służącym do wychwytywania substratów odżywczych i kationów. Pozwala on także bakteriom na zajmowanie użytecznych ekologicznie nisz pokarmowych. Nisze te są głównie tworzone przez paszę pobieraną przez zwierzę. W żwaczu następuje adaptacja bakterii i pierwotniaków do rodzaju paszy. Glikokaliks spełnia jeszcze jedną funkcję - chroni bakterie przed działaniem bakteriofagów, bakteriocyn, przeciwciał i komórek fagocytujących oraz innych czynników selekcjonujących tę mikroflorę. Należą do nich m.in. zmiana napięcia powierzchniowego, kwasowość, stopień natlenienia, zmiana stężenia mocznika oraz mechaniczne ścieranie spowodowane przez ruch treści pokarmowej. Jak wspomniano, glikokaliks jest ważnym czynnikiem oporności bakterii, dlatego stanowi on jedną z „przeszkód do pokonania” na drodze do pozytywnych w skutkach ingerencji w mikroflorę żwacza, umożliwiających zwiększenie produkcyjności zwierząt i lepsze wykorzystanie paszy.

Wykonanie ćwiczenia

Mikroflora przewodu pokarmowego zwierząt wszystkożernych i przeżuwających

•    Materiały: treść przewodu pokarmowego zwierząt wszystkożernych i przeżuwających.

•    Aparatura i szkło: mikroskop, tlenówki, pipety, szkiełka przedmiotowe i nakrywkowe.

•    Odcznniki: fiolet krystaliczny, płyn Lugola, alkohol, fuksyna zasadowa.

•    Sprzęt: kuwety, szczypce Corneta.

185