choroszy7

127

fierskich, jest możliwość uzyskania współosiowości obrobionego już otworu przedmiotu z jego powierzchnią zewnętrzną do kilku tysięcznych milimetra. Ujemną stroną jest natomiast mała dokładność ustalenia długościowego przedmiotu oraz potrzeba przyłożenia dość znacznej - ze względu na samohamowność stożków - siły w celu jego zdjęcia z trzpienia.

W innych rozwiązaniach trzpieni stałych występuje oprócz głównej również pomocnicza powierzchnia ustalająca w postaci powierzchni czołowej kołnierza. Wówczas w obawie o odkształcenia, wywołane nieprostopadłością płaszczyzny czołowej i otworu. wysokość kołnierza wykonuje się jak najmniejszą. Jako przykłady można przyto-

A-A

⁷777///ZZ2//77J//7^r^^_

XZZZZ/yZZZ//SZ2277<

Rys. 5.47. Trzpienie stałe: a) dostosowany do pasowań wciskowych, b) dostosowany do pasowań suwliwych

czyć trzpienie stałe wtłaczane w otwór na prasie (rys. 5.47a) lub pasowane w nim suw-zwie (rys. 5.47b).

W przypadku otworów stopniowanych stosuje się niekiedy rozwiązania pokazane na ^_ ;unku 5.48. W pierwszym z nich (rys. 5.48a) powierzchnia cylindryczna opiera się rezpośrednio na trzpieniu, a druga za pośrednictwem tulei 2. Większą dokładność ustala daje pokazany na rys. 5.48b trzpień z dwiema powierzchniami ustawczymi: stoż-cą i walcową. Nie zapewnia on jednak poosiowego ustalenia przedmiotu.

Ustalenie takie zapewnia (rys. 5.49) znormalizowany trzpień tokarski z tuleją roz-izną. Pod działaniem nakrętki 3 tuleja rozprężna 1, nacięta w kilku miejscach na prze-i z jednej i drugiej strony, nachodzi na właściwy trzpień 2 o zbieżności 1:10. Pod-ca 4 służy do ustalania poosiowego, nakrętka 5 zaś do zsuwania przedmiotu P z i 1, jako że jej połączenie stożkowe z trzpieniem 2 jest samohamowne. Pod wzglę-dokładności ustępują one jednak trzpieniom stałym.

V przypadku większych wymagań co do współosiowości powierzchni zewnętrznej z ■ orem, a mianowicie w zakresie od 0,005 do 0,010 mm użyteczne mogą być trzpienie rrężne z pakietem sprężyn krążkowych (rys. 5.50) lub z masą zaciskowy (rys. 5.51).