IMG4

1. Analiza składu komórkowego samic różnych gatunków zwierząt

Gruczoł mlekowy krowy

W mleku pochodzącym zarówno ze zdrowego, jak i chorego gruczołu mlekowego znajdują się komórki somatyczne, do których zaliczane są: granulocyty wielojądrząste, limfocyty, makrofagi i komórki nabłonkowe. W zdrowym gruczole mlekowym krowy, całkowita liczba komórek somatycznych waha się w ciągu laktacji — jest nieco wyższa na początku i przy końcu laktacji, ale utrzymuje się poniżej 100 tyś/ml. Procentowy udział wymienionych rodzajów komórek zmienia się w zależności od czynników takich jak:

a.    stan zdrowia gruczołu mlekowego

b.    wieku

c.    stadium laktacji.

fO\Ą) Pod koniec laktacji zwiększa się procentowy udział granulocytów wielojądrzastych a spada l J procent limfocytów. Granulocyty przeważają w czasie 4 pierwszych tygodni zasuszania, później są zastępowane przez makrofagi i limfocyty. Na 2 tyg. przed porodem dominują limfocyty, kolejnymi są makrofagi i granulocyty. W czasie pierwszych kilku tygodni zasuszenia spada całkowita liczba komórek znajdujących się w gruczole mlekowym ale wzrasta do 5-6 mln/ml wydzieliny.

Liczba komórek somatycznych mleka sukcesywnie wzrasta wraz z wiekiem zwierzęcia.

Wpływ stadium laktacji i wieku oraz sezonu i różnych stresorów na liczbę komórek somatycznych mleka w odniesieniu do zdrowego gruczołu mlekowego jest stosunkowo niewielki. Dlatego głównym czynnikiem wpływającym na ich zawartość jest stan zdrowia wymienia. Wzrost liczby komórek somatycznych jest odpowiedzią na atak drobnoustrojów i ich toksyn w czym pośredniczą mediatory zapalenia.

Liczba komórek w ćwiartce wolnej od infekcji wynosi poniżej 200 tyś/ml. Wg niektórych badaczy (Scheppers i wsp.) jest to próg wyznaczający granicę między zdrowym a chorym gruczołem mlekowym. Inni (Hortet, Seegers) za wartość graniczną przyjmują 50 tyś/ml. Patogeny I grupy (Staph. Aureus, Str. agalactiae, Str. cłysgalactiae, Str. uberis, A. pyogenes) powodują większy przyrost komórek somatycznych niż patogeny grupy II (C. bovis i inn.) RYC. 2

Liczba komórek w mleku, jako wyraz zmian składu biochemicznego, jest powszechną metodą oceny jakości mleka i zdrowia wymienia. Głównym czynnikiem wpływającym na liczbę komórek somatycznych w mleku zbiorczym są stany zapalne. Yfi nurt lifirhy Irnmńrnli jrnt

Czynniki, które mają wpływ na stan zdrowia wymienia mają bezpośredni wpływ na liczbę komórek somatycznych. Oprócz fizjologicznych niewielkich wahań liczby komórek w ciągu dnia, przejściowego utrzymywania się podwyższonego poziomu po wyleczeniu klinicznej postaci mastitis lub wzrostu zawartości wskutek błędów doju i niewłaściwego sposobu zasuszania, tylko zakażenie ma bezpośredni i trwały wpływ na ich liczbę w mleku.

Inne przyczyny zwiększonej liczby komórek somatycznych w mleku:

Następnymi poważnymi przyczynami wzrostu komórek w mleku są błędy doju tzw. pustodój (pozostawienie na strzykach kubków udojowych gdy w zatoce strzykowej nie ma już mleka), niesprawne technicznie urządzenia do doju powodują urazy mechaniczne tkanki gruczołowej i strzyków, wyzwalając reakcje obronne skutkujące podwyższeniem liczby komórek. Do podstawowych usterek technicznych, które szkodliwie wpływają na stan zdrowia wymienia i strzyków zalicza się: