POSTAWY I ICH ZMIANA
Aktywacja —$ Tendencyjność —> Treść spostrzeżeń —> |
Definicja => Zachowanie |
postawy spostrzegania dotyczÄ…cych |
obserwowanego |
obiektu postawy |
zdarzenia 1T |
Normy -—> |
II Definicja |
sytuacji |
NIEMA t | ||||
Motywacja do rozważania własnej postawy Możliwość rozważania własnej postawy | ||||
4- JEST | ||||
1. Przekonanie, że dane zachowanie prowadzi do określonych efektów 2. Ocena tych efektów |
=> |
Postawa wobec zachowania 11 | ||
Intencja =! |
Zachowanie | |||
1. Przekonanie, że inni uważają, iż powinienem zachować się w dany sposób 2. Motywacja do ulegania innym |
=> |
f Subiektywna norma |
Dwa modele procesów psychicznych pośredniczących między postawą a zachowaniom: tendencyjno spostrzeganie obiektu postawy (Fazio, 1986) i teoria działań przemyślanych (Ajzen i Fishbein, 1980)
RYCINA 43-1
tywna norma zależy z kolei od przekonania człowieka, źe inni, ważni dla niego ludzie uważają, iż powinien się w dany sposób zachować, oraz od motywacji do podporządkowania się tym wymaganiom. Zgodność rzeczywistego zachowania z postawą jest więc tym większa, im słabiej intencja pozostaje uzależniona od norm obowiązujących (zdaniem działającego człowieka) w danej sytuacji. W szczególności kiedy inni oczekują zachowań sprzecznych z intencją podsuwaną nam przez własną postawę, a nasza motywacja do ulegania temu naciskowi jest duża (na przykład dlatego, że inni dysponują silnymi nagrodami czy karami), związek zachowania z naszą postawą ulega zupełnemu zanikowi.
Liczne badania Fishbeina, Ajzena i innych autorów ogólnie potwierdzają teorię działań przemyślanych, choć dwa jej założenia wymagają modyfikacji. Po pierwsze, dotyczy to założenia, że postawa i subiektywna norma są niezależnymi wyznacznikami intencji. Część badań wskazuje, że przekonania normatywne (wiara, że inni żądają od nas pewnych zachowań) wpływają zarówno na subiektywną normę, jak i na naszą postawę wobec zachowa-