W demokratycznie rządzonych społeczeństwach rządzący robią z grubsza to, co odpowiada rządzonym, a jeżeli robią co innego, to przestają rządzić, chyba że uda im się nakłonić rządzonych do zmiany poglądów. Zapewne stąd właśnie wynika ogromna popularność problematyki postaw i ich zmiany, których badanie stanowi jedną z najważniejszych dziedzin psychologii społecznej.
Postawą wobec dowolnego obiektu (przedmiotu, zdarzenia, idei, innej osoby) nazywamy względnie stałą skłonność do pozytywnego lub negatywnego ustosunkowywania się człowieka do tego obiektu. Ustosunkowanie to może mieć charakter zarówno emocji, jak i mniej lub bardziej chłodnej oceny obiektu. Określenie czyjejś postawy wobec jakiegoś obiektu oznacza umiejscowienie człowieka na dwubiegunowym kontinuum ustosunkowania do tego obiektu, rozciągającym się od stosunku skrajnie negatywnego (całkowite odrzucenie obiektu) do stosunku skrajnie pozytywnego (całkowita akceptacja obiektu). Kluczowymi właściwościami postawy są zatem znak (pozytywny lub negatywny) i natężenie (większe lub mniejsze); inne właściwości to ważność, funkcja, zakres czy złożoność (por. Mą-drzycki, 1977), choć większość teorii i badań dotyczy jedynie znaku i natężenia postawy.
Wiele wcześniejszych prac przyjmowało tak zwaną trójskładnikową definicję postawy (por. Mika, 1982). Zgodnie z nią, postawę tworzy - obok stosunku emocjonalnego (uczu-ciowo-oceniający składnik postawy) - także składnik poznawczy (przekonania człowieka na temat danego obiektu) oraz składnik behawioralny (tendencja do pozytywnych lub negatywnych zachowań w stosunku do obiektu). Jednak związek owych trzech rodzajów reakcji (emocjonalnej, poznawczej i behawioralnej) na ten sam obiekt często bywa słaby, a jego wielkość zależy od wielu dodatkowych czynników i z pewnością nie można założyć jego istnienia na mocy definicji.
43.1
Podźwiękiem po trójskładnikowej definicji postawy jest przyjmowany tu pogląd, że trzy najważniejsze mechanizmy genezy postaw to: