IMG0

rozdział pierwszy

32

informacji gromadzonych przez indywidualnych członków danej wspólnoty. Można do tych informacji uzyskać dostęp, poszukując odpowiedzi na konkretne pytanie. Tłumaczy: „Mądrość wspólnoty myślącej nie jest już mądrością wspólną dla całej grupy, gdyż obecnie nie można sprawić, aby jedna osoba lub nawet grupa osób posiadała całą wiedzę, w-szystkie umiejętności. To wiedza kolektywna, niemożliwa do zebrania w jednej tylko istocie”⁸. Zaledwie niektóre wiadomości są znane wszystkim - jest to ogół informacji potrzebnych do przetrwania społeczności i osiągnięcia przez nią zamierzonych celów. Wszystkie inne dane mają poszczególne jednostki, gotowe stawić się na wezwanie, gdy zaistnieje taka potrzeba. Społeczności muszą jednak dokładnie weryfikować wszelkie informacje, które mają się stać częścią dzielonej wiedzy. W sytuacji, gdy każde nowe spostrzeżenie jest porównywane z tym, co uważa się za wiedzę podstawową i fundamentalną, dezinformacja może prowadzić do błędnych wniosków.

Spojlowanie programu Robinsonowie to zastosowanie zbiorowej inteligencji w praktyce.

Każdy fan, z którym rozmawiałem, miał swoją własną historię tego, jak został spojlerem. Shawn jako student historii uwielbiał śledztwa i wyzwania, jakie stawiało przed nim porównywanie ze sobą różnych wersji minionych zdarzeń. Wezzie pracowała na pół etatu w biurze podróży - zafascynowały ją dalekie kraje i egzotyczni ludzie przedstawieni w programie. Co do ChillOne - kto to wie? Patrząc z zewnątrz, przypuszczam, że mogło mieć to jakiś związek z szansą zwrócenia na siebie uwagi.

Robinsonowie oczekują od nas spekulacji na temat tego, co się wydarzyło. W praktyce domagają się od nas przewidywań. Medioznawczyni Mary Beth HaraIovich i matematyk Michael W. Trosset tak opisują rolę przypadku w kształtowaniu wyników: „Przyjemność narracji wyrasta z chęci dowiedzenia się, co się wydarzy, z pragnienia, by ta luka zapełniała się i powstawała od nowa, wciąż i na nowo, aż do ostatecznego rozwiązania. W programie Robinsonowie n i c p rze w i dywal n ość podsyca pragnienie, żeby dowiedzieć się, co będzie dalej, ale sposób, w jaki ta luka zostanie zapełniona, jest niepewny ze względu na rolę, jaką odgrywa przypadek [...]. Robinsonowie zachęcają do snucia przewidywań, przypominając bardziej wyścigi konne, niż fabułę”''. Jednocześnie dla widzów najbardziej świadomych okoliczności powstawania programu istnieje jeszcze coś takiego jak „niepewność z powodu niewiedzy”, co irytuje ich w najwyższym stopniu. Ktoś - chociażby Mark Burnett - wie coś, czego oni nie wiedzą. A chcą się dowiedzieć. 1 to właśnie sprawia, że spojlowanie Robinsonów jest tak fascynujące. Możliwość poszerzenia własnego pojmowania przez wzajemne dzielenie się wiedzą z innymi intensyfikuje przyjemność, jaką każdy widz

Ibidem, s. 214-215.

Mary Beth I Iaralov ich, Michael W Trosset,,.Experrt/u• Unespected": Narratiue Pleasureand Uncertainty Dueto dumce in Sttnkor [w:] Reality TV: Rema king Tełeuision Cu!turę, red. Susan Murray, Laurie Oucllette. New York University Press, New York 2004, s. 83-84.

8