larsen0281

13. Gospodarka kwasowo-zasadowa 281

oraz nieoddechowych i z tego względu jego wartość diagnostyczna jest dość ograniczona.

Standardowe stężenie wodorowęglanów. Jest to stężenie HCOy w osoczu próbki krwi w pełni utle-nowanej, przy prawidłowym pC0₂ o wartości 40 mmHg (5,3 kPa) i temp. 37°C.

PCOi nie ma wpływu na wartość standardowego stężenia wodorowęglanów: podlegają one odpowiednim odchyleniom w zaburzeniach nieoddechowych lub metabolicznych. Standardowe stężenie wodorowęglanów w kwasicy oddechowej bywa trochę zaniżone, w zasadowicy oddechowej nieco zawyżone.

I Standardowe stężenie wodorowęglanów to parametr równowagi kwasowo-zasadowej, na który pierwotnie nie wpływają zaburzenia oddechowe. Prawidłowe wartości: 22-26 mmol/l.

Zasady buforujące. Jesl to suma buforujących anionów krwi, składająca się z HCO-f znajdującego się w osoczu i erytrocytach, jak również anionów hemoglobiny i białek osocza. Stężenie zasad buforujących jest niezależne od paC0₂. zależne jest natomiast od całkowitego stężenia hemoglobiny.

J Zasady buforujące są niezależne od paCO, i dlatego na ich stężenie wpływają tylko zaburzenia nieoddechowe: ulegają zmniejszeniu w kwasicy metabolicznej, a wzrastają w zasadowicy metabolicznej. Prawidłowa wartość: 48 mmol/l.

Należy jednak pamiętać o tym. że stężenie zasad buforujących może być obniżone przy niskiej zawartości hemoglobiny, chociaż stan równowagi kwasowo-zasadowej będzie prawidłowy.

Zasób zasad (nadmiar lub niedobór zasad, BE -

base excess). Zasób zasad określa ile kwasu lub zasady jest potrzebne do osiągnięcia przez krew prawidłowej wartości pH 7,4. Jest to więc różnica pomiędzy aktualnym stężeniem zasad buforujących we krwi a ich stężeniem po miareczkowym dodaniu do niej silnego kwasu lub zasady, aż do osiągnięcia pH 7,4, przy paCO, 40 mmHg, w temp. 37°C.

J Zasób zasad (BE) nie jest zależny od pC0₂ i stężenia hemoglobiny we krwi, dlatego jest pewniejszym parametrem w nieoddechowo uwarunkowanych zaburzeniach równowagi kwasowo-zasadowej.

■ Wartości prawidłowe: -3 do +3mmol/l.

Nadmiar zasad jest określany jako dodatnia rezerwa zasad i oznaczany jest symbolem jesl charakterystyczny dla zasadowicy metabolicznej. Odwrotnie, niedobór zasad określa się pojęciem ujemnej rezerwy zasad lub deficytu zasad i oznacza się symbolem jest on charakterystyczny dla kwasicy metabolicznej.

W przypadku wzrostu stężenia nielotnych kwasów lub utraty wodorowęglanów, ujemna rezerwa zasad zwiększa się, a standardowe stężenie wodorowęglanów spada. Przy zmniejszeniu się stężenia kwasów lub nagromadzeniu się wodorowęglanów dodatnia rezerwa zasad i standardowe stężenie wodorowęglanów wzrastają.

Bfl Standardowe stężenie wodorowęglanów i za-sób zasad z punktu widzenia klinicznego są H dwoma najważniejszymi parametrami pozwalającymi rozpoznać uwarunkowane metabolicznie zaburzenia równowagi kwasowo-zasadowej.

Jeżeli w organizmie nagromadzą się nielotne kwasy lub straci on wodorowęglany, stężenie standardowych wodorowęglanów i zasób zasad się obniżają. Jeśli, przeciwnie, nielotne kwasy zostaną z organizmu usunięte lub nagromadzą się w nim wodorowęglany, to standardowe stężenie wodorowęglanów i zasób zasad wzrastają. Wynika więc z tego, że:

-    kwasica metaboliczna: standardowe wodorowęglany zmniejszone, ujemny zasób zasad zwiększony,

-    zasado wica metaboliczna: standardowe wodorowęglany zwiększone, dodatni zasób zasad zwiększony.

4.2 Kwasica metaboliczna

f W kwasicy metabolicznej pierwotnie stężenie jonów H⁺ we krwi jest zwiększone. Wartości pH, aktualne stężenie HCOy, zasady buforujące, zasób zasad i standardowe stężenie wodorowęglanów są zmniejszone.

4.2.1 Luka anionow a

Z zasady elektroobojętności wynika, że stężenie anionów w osoczu musi odpowiadać stężeniu kationów. Faktycznie jednak w surowicy występuje tzw. luka anionowa, tzn. różnica między sumą