428 II Anestezjologia ogólna
niż cimetydyna, interakcje z innymi lekami mają mniejsze znaczenie kliniczne.
Ranitydyna w profilaktyce zachłyśnięcia:
- dawkowanie: 150 mg p.o., 2 godz. przed wprowadzeniem do znieczulenia,
- czas działania: do 9 godz.
Takie samo działanie ma dawka 300 mg ranitydyny podana doustnie wieczorem w przeddzień operacji.
4.1.3 Famotydyna i nizatydyna
Dla tych nowych antagonistów receptora H2 nie ma jeszcze dokładnych wyników badań co do profilaktyki zachłyśnięcia w czasie znieczulenia. Ich działanie odpowiada mniej więcej cimetydynie i ranitydynie, ale jest silniejsze. Leki te można podawać w mniejszych dawkach. Nie wiążą się z cy-tochromem P-450 i dzięki temu nie mają wpływu na eliminację innych leków w wątrobie.
Ten wodny roztwór należący do grupy antacida podany w pojedynczej dawce 15-30 min przed rozpoczęciem znieczulenia podwyższa u wszystkich chorych pH > 2,5; może jednak zwiększyć objętość treści żołądkowej. Jeżeli dojdzie do aspiracji soku żołądkowego zawierającego cytrynian sodu, nie trzeba się obawiać dodatkowego uszkodzenia tkanki płucnej przez cytrynian - w przeciwieństwie do koloidowych antacida, które mimo podwyższenia pH soku żołądkowego mogą uszkodzić tkankę płucną. Działanie cytrynianu jest natychmiastowe. Zmienia on wartość pH soku znajdującego się już w żołądku, przeciwnie niż antagoniści receptora H2.
Cytrynian sodu w profilaktyce zachłyśnięcia:
- dawkowanie: 20-30 ml 0,3 molarnego roztworu p.o. ok. 10 min przed rozpoczęciem znieczulenia,
- początek działania natychmiastowy.
Ten antagonista dopaminy pobudza perystaltykę górnego odcinka przewodu pokarmowego i przyspiesza opróżnianie żołądka: napięcie dolnego zwieracza przełyku jest zwiększone. Przy stosowaniu metoklopramidu trzeba wziąć pod uwagę, że:
| Metoklopramid nie ma wpływu na wytwarzanie kwasów w żołądku ani na wartość pH soku żołądkowego.
Lek ten może być podawany doustnie lub parente-ralnie.
Metoklopramid w profilaktyce zachłyśnięcia:
- doustnie: 10 mg ok. 1 godz. przed wprowadzeniem do znieczulenia; początek działania po 30-60 min,
- dożylnie: 5-20 mg przez 3-5 min, 15-30 min przed wprowadzeniem do znieczulenia.
Leki, które zmniejszają objętość treści żołądkowej i zwiększają wartość pH, mogą - wywołując niewielkie działania niepożądane - zapobiegać uszkodzeniu tkanki płucnej w' wyniku aspiracji soku żołądkowego lub zmniejszyć stopień tego uszkodzenia. Nie mają one jednak wpływui na aspirację stałych części zawartości żołądka. Nie stanowią one także całkowitej ochrony przed ciężkim zapaleniem płuc po aspiracji soku żołądkowego. Dlatego ważne jest:
I Mimo farmakologicznej profilaktyki zachłyśnięcia trzeba przestrzegać ściśle reguł i zachować środki ostrożności chroniące przed aspiracją.
Obecnie nie jest jednoznacznie określone, czy farmakologiczną profilaktykę aspiracji trzeba stosować u wszystkich chorych, czy tylko u pacjentów obarczonych zwiększonym ryzykiem (ciąża, otyłość, przepuklina rozworu przełykowego itp.). Dlatego zaniechanie profilaktyki farmakologicznej - nawet u osób ze zwiększonym ryzykiem aspiracji - nie jest uważane za błąd. Poza tym aspiracja, jeśli zachowuje się obowiązujące reguły, jest niezmiernie rzadko występującym powikłaniem.
Nudności, odruch wymiotny i wymioty należą do typowych powikłań pooperacyjnych (PONV -postoperative nausea and yomitting). Na ich wy-