440 II Anestezjologia ogólna
Układy anestetyczne posiadają zastawki, które prowadzą strumień gazu w określonym kierunku. Jako zastawki kierunkowe służą płytki z miki, teflonu lub nylonu o małym współczynniku oporu. Umieszczone są one w układzie anestetycznym w pewnej odległości od pacjenta.
W półotwartym układzie anestetycznym, tzw. zastawki jednokierunkowe przeciwdziałają pojawieniu się oddechu zwrotnego. Rozróżnia się trzy typy zastawek jednokierunkowych:
- zastawki jednokierunkowe przeznaczone do oddychania spontanicznego,
- zastawki jednokierunkowe do prowadzenia oddechu kontrolowanego,
- kombinowane zastawki przeznaczone do oddychania spontanicznego oraz do prowadzenia wentylacji mechanicznej (zob. ryc. 19.4a do c). Kombinowane zastawki jednokierunkowe mają
największe znaczenie w praktyce klinicznej, ponieważ często w trakcie znieczulenia zdarza się, że konieczne jest zastąpienie oddychania spontanicznego wentylacją kontrolowaną.
Zastawka Rubena to kombinowana zastawka, stosowana najczęściej podczas oddychania spontanicznego i podczas prowadzenia wentylacji kontrolowanej. Składa się z przezroczystego korpusu z tworzywa sztucznego z układem kolorowych króćców. Na ruchomej osi znajduje się trzon zastawki w kształcie szpulki, który delikatnie dociskany jest przez sprężynkę do otworu wdechowego. Otwór wydechowy jest zamknięty również za pomocą sprężystej siły przez zastawkę tarczowy.
Podczas spontanicznego wdechu szpulka zostaje trochę odsunięta od otworu wdechowego dzięki powstającej w' korpusie sile ssącej, tak że możliwy jest wpływ świeżego gazu.
Podczas wentylacji kontrolowanej trzon zastawki jest dociskany do otworu wydechowego przez duży strumień gazu, dlatego gaz może przedostać się tylko do pacjenta.
Podczas wydechu wydychane powietrze dociska trzon zastawki do otwom wdechowego. Powietrze wydychane może płynąć tylko do otaczającej atmosfery, wykluczony jest oddech zwrotny.
Aby uniknąć błędnego podłączenia do zastawki Rubena króćce są oznakowane kolorami:
■ niebieski: ramię wdechowe, podłączenie do worka oddechowego,
■ czerwony: ramię skierowane do pacjenta, podłączenie do maski lub rurki dotchawiczej.
■ żółty: wylot gazów oddechowych.
Opory oddechowe i przestrzeń martwa zastawki Rubena są tak małe, że można ją stosować w znieczuleniach zarówno u dorosłych, jak i u niemowląt i małych dzieci.
Zastawki Ambu zostały skonstruowane jako układy do spontanicznej wentylacji lub jako zastawki kombinowane.
Zastawka Ambu (ryc. 19.3a i b). Tutaj przedstawiono zastawkę przeznaczoną do prowadzenia wentylacji kontrolowanej. Obudowa wykonana została z przezroczystego tworzywa sztucznego, w którym znajdują się dwa otwory A i B. Ruchoma część składa się z żółtej plastykowej płytki, która jest dociskana przez sprężynę do otworu A. Sztyfcik utrzymuje płytkę w położeniu centralnym w stosunku do otworu.
Podczas wentylacji mechanicznej napływający strumień gazu dociska płytkę do otwom B, co powoduje zamknięcie wylotu; powietrze przedostaje się do płuc pacjenta. Podczas wydechu spada ciśnie-
Ryc. 19.3a i b Zastawka Ambu przeznaczona do wentylacji kontrolowanej.
a) wdech:
b) wydech.