larsen0736

736 II Anestezjologia ogólna

komórki zostają pozbawione wody oraz tracą również potas. Szczególnie w mózgu może dochodzić do nasilonych przesunięć płynowych z odwodnieniem. Najważniejszą przyczyną powstania prze-wodnienia hipertonicznego jest nadmierna podaż izotonicznych lub hipertonicznych roztworów NaCl u osób z upośledzoną czynnością nerek.

Obraz kliniczny. Objawy wynikają z przewodnie-nia przestrzeni zewnątrzkomórkowej i odwodnienia przestrzeni wewnątrzkomórkowej:

-    obrzęk płuc,

-    uogólnione obrzęki tkanki podskórnej,

-    zwiększone ciśnienie żylne,

-    pragnienie,

-    zaczerwieniona skóra, wygórowanie odruchów, niepokój, pobudzenie, śpiączka.

Rozpoznanie. Podejrzenie powinno wzbudzić zmniejszenie diurezy przy jednocześnie nadmiernym przetaczaniu płynów. Badania laboratoryjne:

-    hiperosmolamość osocza,

-    hipernatremia.

Leczenie. Wlew roztworów glukozy niezawiera-jących elektrolitów w celu wyeliminowania hiper-osmolarności; diuretyki; niestosowanie wlewów zawierających NaCl; w przypadku hipoproteine-mi: roztwory albumin ludzkich; dializoterapia.

5.1.6 Przewodnienie hipotoniczne

Przyczyny i patofizjologia. W tym przypadku dochodzi do retencji większej ilości wody niż sodu; obecny jest nadmiar wody, przede wszystkim w komórkach. Komórki tracą potas. Osmolamość osocza jest prawidłowa.

Najważniejszymi przyczynami są:

-    zbyt gorliwe leczenie niedoboru wody herbatą lub niezawierającymi elektrolitów roztworami glukozy,

-    objaw nadmiernego wydzielania ADH, np. w urazach czaszkowo-mózgowych, guzach mózgu, krwawieniach mózgowych, nowotworach trzustki lub płuc oraz wywołany lekami,

-    choroba obrzękowa po zastosowaniu diurety-ków, ograniczenie podaży soli itd.,

-    hiperkatabolizm.

Obraz kliniczny. Objawy wynikają z przewodnie-nia komórek. Występuje:

-    zmęczenie, rozbicie, splątanie, apatia, śpiączka, drgawki;

-    wygórowanie odruchów, wymioty przy obrzęku mózgu, kurcze żołądkowo-jelitowe, biegunka;

-    początkowo zwiększone wydzielanie moczu, następnie oliguria-anuria;

-    w chorobie obrzękowej: obrzęki, ale nie zawsze.

Rozpoznanie. Rozpoznanie „zatrucia wodnego”

ustala się na podstawie wywiadu i oceny stosowanej do tej pory ilości podawanych płynów. Szczególnie zagrożeni są pacjenci z chorobami serca, nerek lub wątroby. Badania laboratoryjne:

-    obniżona osmolamość osocza,

-    hiponatremia z rozcieńczenia.

Jeżeli osmolamość osocza jest prawidłowa, zatrucie wodne nie występuje.

Leczenie. Leczenie choroby zasadniczej; diuretyki; podaż sodu, jeżeli jego stężenie w osoczu jest mniejsze niż 130 mEq/I. Po osiągnięciu tego stężenia należy przerwać dalsze podawanie sodu; wywoływanie wodnistych biegunek np. sorbitolem; dializa.

5.2 Zaburzenia elektrolitowe

5.2.1 Potas

Dla anestezjologa jest to najważniejszy kation. Prawidłowe stężenie potasu w surowicy, czyli 3,8 do 5,4 mEq/l, ma duże znaczenie dla czynności serca i przekaźnictwa nerwowo-mięśniowego. 98% całkowitej zawartości potasu znajduje się wewnątrzkomórkowe, 2% zewnątrzkomórkowo; przy czym największa ilość potasu - 70% - znajduje się w mięśniach. W praktyce klinicznej ważny jest związek pomiędzy stężeniem potasu w surowicy a jego zawartością wewnątrzkomórkową. Przy zrównoważonym metabolizmie, na podstawie stężenia potasu w osoczu, można wnioskować o jego całkowitej zawartości. Zdarza się często, że na skutek działania licznych mechanizmów, zaburzony zostaje rozdział potasu zawartego w przestrzeni wewnątrzkomórkowej i zewnątrzkomórkowej, przy czym nie zmienia się jego całkowita zawartość w organizmie.

W praktyce klinicznej istotne są następujące czynniki:

-    Kwasica, względnie acydemia prowadzi do wypływu potasu z komórki do przestrzeni zewnątrzkomórkowej: jego stężenie w osoczu wzrasta. Dlatego prawidłowe stężenie potasu