larsen0738

738 II Anestezjologia ogólna

-    upośledzenie zagęszczania moczu przez nerki,

-    uogólnione uczucie osłabienia, apatia, pragnienie.

Rozpoznanie. Rozpoznanie wynika z wywiadu, obrazu klinicznego, zmian w EKG i badań laboratoryjnych.

EKG. Wprawdzie nie istnieje zależność liniowa między hipokaliemią a zmianami w EKG, ale często w jej przebiegu obecne są następujące objawy w EKG (ryc. 27.1 a i b):

-    obniżenie odcinka ST,

-    płaskie załamki T,

-    pojawienie się załamka U.

Badania laboratoryjne. Stężenie potasu w surowicy < 3,8 mEq/l wskazuje na niedobór potasu, ale jak to opisano wcześniej nie jest to pewny wskaźnik. Ogólnie uważa się jednak, że:

I Obniżenie stężenia potasu w surowicy o 1 mEq/l oznacza całkowity deficyt potasu ok. 200 mEq.

W przypadku niedoboru potasu zmniejsza się jego wydalanie z moczem.

Ze względów klinicznych wyróżniono, z pewnymi zastrzeżeniami, następujące stopnie ciężkości hi-pokaliemii:

■    Hipokaliemia lekka do średniej: stężenie potasu w surowicy 2,5-3,5 mEq/l.

■    Hipokalemia ciężka: stężenie potasu w surowicy < 2, 5mEq/l.

Leczenie. W okresie okołooperacyjnym substytucja potasu odbywa się drogą parenteralną i polega na podawaniu roztworów o dużej jego zawartości lub dodawaniu chlorku potasu (KC1) do innych roztworów infuzyjnych. Oprócz wyliczonego deficytu należy przy tym uwzględnić także dzienne zapotrzebowanie na potas, czyli ok. 60-80 mEq. Niedobór potasu można pobieżnie oszacować według następującego wzoru:

niedobór potasu (mĘq) =

[4,5mEq/l - stężenie potasu w surowicy] x ECF (I) x 2. (ECF - płyn zewnątrzkomórkowy)

Podczas podawania potasu należy pamiętać o następujących zasadach:

► Nie wykonywać, o ile to możliwe, wprowadzania do znieczulenia przy stężeniu potasu w surowicy < 3 mEq/l.

Ryc. 27.1 a i b EKG w hipokaliemii.

a)    Lekka hipokaliemia, stężenie potasu w surowicy 2,5-3,5 mEq/l; niewielkie obniżenie odcinka ST; dwufazowy, względnie lekko ujemny załamek T; wyraźnie dodatni zatamek U; odstęp QT prawidłowy.

b)    EKG w przypadku znacznej hipokaliemii; stężenie potasu w surowicy < 2,5 mEq/l; wyraźne obniżenie odcinka ST; dwufazowy załamek T (ewentualnie ujemny); dodatni załamek U; złączenie się T z U; odstęp QT prawidłowy.

►    W ciężkim niedoborze potasu zwykle należy podawać przez kilka dni nawet powyżej 100 mEq tego pierwiastka, aby wyrównać istniejący deficyt. Nie należy, w miarę możliwości, przekraczać dawki 2-3 mEq/kg/24 godz.

►    W ciągu godziny nie powinno się podawać i.v. więcej niż 20 mEq potasu.

►    Dodatek potasu do roztworów infuzyjnych nie powinien przekraczać 40 mEq, ponieważ przy niezamierzonym zwiększeniu szybkości wlewu unika się jego szkodliwego działania na serce.

►    W sytuacjach nagłych przed wprowadzeniem do znieczulenia można dostarczyć 0,5 mEq/kg/ /godz. potasu przez cewnik do żyły centralnej. Szybka podaż potasu powinna się odbywać pod kontrolą EKG i diurezy.

W przypadku podawania potasu do żyły obwodowej, jego stężenie w roztworze nie powinno być większe niż 20 mEq/l, ze względu na uszkadzające działanie na naczynia.

Należy pamiętać o istnieniu następujących przeciwwskazań do podaży potasu w okresie okołooperacyjnym:

-    oliguria, anuria, nieznana diureza,

-    ostre ciężkie odwodnienie,