770 II Anestezjologia ogólna
tyczna wynosi: 1 koncentrat KKP na 70 kg masy ciała. Preparat uzyskany w wyniku aferezy od jednego dawcy odpowiada 6 jednostkom KKP.
W wytycznych Niemieckiej Izby Lekarskiej (1996) podano następujący wzór do wyliczenia minimalnego zapotrzebowania na płytki krwi:
Dawka (liczba płytek krwi) = pożądany wzrost (x 105/l) x objętość krwi (I)* x 1,5.
*70ml/kg u dorosłych o prawidłowej masie ciała
W celu podniesienia liczby płytek krwi o 20 000-30 000/|ll u nieimmunizowanego dorosłego zwykłe wystarczające jest podanie 4-6 jednostek świeżych koncentratów krwinek płytkowych (KKP) uzyskanych od pojedynczych dawców lub I jednostkę KKP otrzymanego metodą aferezy.
B Przetoczenie płytek krwi powinno się odbywać możliwie szybko przez 170 pm filtr lub przez specjalny zestaw przeznaczony do przetoczeń płytek krwi (niewielkie straty w układzie) i powinno zostać zakończone w ciągu 30 min.
Ocena skuteczności. Liczbę płytek we krwi powinno się oznaczać bezpośrednio po przetoczeniu. Oprócz tego skuteczność transfuzji ocenia się na podstawie objawów klinicznych. W przypadku niewystarczającego wzrostu należy zastosować, w zależności od potrzeb, istotnie większe dawki.
Jeżeli liczba płytek we krwi nie wzrasta, pomimo wystarczającej z pozoru podaży koncentratów' krwinek płytkowych, a krwawienie nadal się utrzymuje, oznacza to, że doszło do stanu refrakcji. W takiej sytuacji należy się liczyć z długotrwałymi i powtarzalnymi transfuzjami płytek krwi. Dotyczy to często kobiet wcześniej immunizowa-nych w okresie ciąży.
Przyczyny'. Stan refrakcji może być uwarunkowany czynnikami immunologicznymi i nieimmuno-logicznymi. Do najważniejszych przyczyn należą:
- gorączka,
- krwawienia,
- rozsiane wykrzepianie wewnątrznaczyniowa (D1C),
- sepsa,
- splenomegalia,
- antybiotykoterapia,
- tworzenie się reagujących z płytkami alloprze-ciwcial skierowanych przeciwko antygenom obecnym na przetaczanych trombocytach.
Spośród przyczyn immunologicznych stanu refrakcji najważniejszą rolę odgrywają przeciwciała układu HLA. Głównym powodem alłoimmuniza-cji w' obrębie HLA, u pacjentów po licznych transfuzjach, jest kontaminacja komórkowych produktów krwi leukocytami. Częstość występowania al-łoimmunizacji można znacznie obniżyć stosując ubogoleukocytarne preparaty komórek krwi.
Do najważniejszych reakcji niepożądanych i powikłań występujących po przetoczeniu płytek krwi zalicza się:
- gorączkę,
- reakcje anafihiktyczne,
- pokrzywkę,
- ostrą niewydolność płuc związaną z transfuzją,
- plamicę,
- chorobę przeszczep przeciwko gospodarzowi (GvHD).
Gorączka. Wzrost temperatury ciała o > 1°C jest częstą reakcją występującą po transfuzji płytek krwi. Przyczyny są różnorodne i zazwyczaj trudne do wyjaśnienia. Znaczenie mają przede wszystkim: rozwój bakterii wywołany przechowywaniem preparatów w temperaturze ciała oraz przeciwciała leukocytarne. W przypadku powtarzających się reakcji gorączkowych pojawiających się po przeto-czeniach płytek krwi, poleca się podaż preparatów ubogoleukocy tamych.
Reakcje anałilaktyczne. Mowa jest tutaj o bardzo rzadkich, ale groźnych powikłaniach. W takiej sytuacji należy natychmiast przerwać transfuzję i postępować jak to opisano w pkt 6.1. Jeżeli występuje niezgodność IgA, dozwolone jest przetaczanie tylko bezosoczowych przemywanych koncentratów krwinek płytkowych lub preparatów od dawców' nieposiadających IgA.
Pokrzywka. Najczęściej są to reakcje niewielkiego stopnia, których przyczyny nie zdołano wyjaśnić. W terapii poleca się podaż leków przeciw-histaminowych. Przetaczanie zazwyczaj można kontynuować po wystąpieniu ich działania. W przypadku powtarzającej się pokrzywki leki przeciwhistaminowe można podawać także profilaktycznie.