790 II Anestezjologia ogólna
Plazmafereza. W tej technice w okresie przedo-peracyjnym pobiera się krew, oddziela osocze (zazwyczaj w sposób maszynowy), a komórkowe składniki krwi zawieszone w 0,9% roztworze NaCl podaje się pacjentowi z powrotem. Pacjent oddaje więc właściwie autologiczne osocze. Pozyskane osocze zamraża się w niskiej temperaturze w 300 ml workach (FFP). Okres przechowywania wg zaleceń wynosi 1 rok. Z tego powodu termin operacji można planować bardziej dowolnie niż w przypadku pobierania komórkowych składników krwi własnej.
Postępowanie:
■ W zależności od rodzaju zabiegu i spodziewanej utraty krwi, pobrania przeprowadza się zazwyczaj 3-krotnie. Według wytycznych w przypadku maszynowej separacji nie wolno pobrać więcej niż 600 ml osocza jednorazowo, a w ciągu 14 dni nie więcej niż 3 x 1000 ml krwi pełnej. Ilość pobranego osocza za pomocą aferezy powinna być ograniczona do 25 1/rok.
Osocze zawiera wszystkie czynniki krzepnięcia
0 fizjologicznej aktywności, można nim uzupełniać śródoperacyjną maszynową autotransfuzję, za pomocą której przetaczane są tylko krwinki czerwone. To, czy zawarte w FFP immunoglobuliny wpływają korzystnie na przebieg procesu leczenia, jak sądzą niektórzy autorzy, nie zostało jeszcze wyjaśnione.
7.1.1 Wskazania i dobór dawców
Zasadniczo wskazaniem do oddania krwi własnej są zabiegi operacyjne, którym, jak wiadomo z doświadczenia, towarzyszą znaczne utraty krwi
1 przed wykonaniem których przygotowuje się zazwyczaj krew obcą. Termin transfuzji musi być przewidywalny, a oprócz tego musi być wystarczająco dużo czasu na pobranie krwi własnej pacjenta. Jeżeli zaś planowanym zabiegom zwykle nie towarzyszą utraty krwi, to nie powinno się przeprowadzać skomplikowanego procesu oddawania krwi własnej.
Kryteria, według których pacjenta można zakwalifikować jako nadającego się do oddania krwi, nie zostały obecnie dokładnie zdefiniowane. Dlatego to, czy dany pacjent może oddać krew, należy ustalać indywidualnie, a nie w sposób schematyczny. Podstawą oceny są: dokładnie zebrany wywiad i staranne badanie lekarskie uzupełnione badaniami laboratoryjnymi. Zaawansowany lub miody wiek pacjenta nie są, jak się przyjmuje, żadnym powodem do rezygnacji z oddania własnej krwi.
,-----■ -----r-■ ł"-----r - ■
m Istotnym warunkiem do oddania krwi w okresie przedoperacyjnym jest stężenie Hb > 11 g/dl lub wartość hematokrytu >34%.
W celu przeprowadzenia plazmaferezy, całkowite stężenie białka powinno wynosić 6 g/dl.
Przeciwwskazania. Wraz ze wzrastającym doświadczeniem w zakresie przedoperacyjnego oddawania krwi przez pacjentów, liczne przeciwwskazania uznano za względne lub nawet odrzucono. Dotychczas nie opracowano zestawu przeciwwskazań. Przy obecnym stanie wiedzy nie wolno przeprowadzać przedoperacyjnego pobierania krwi od pacjentów z :
- niedokrwistością: Hb <11 g/dl lub hematokryt <34%,
- niestabilną dusznicą bolesną,
- dużego stopnia stenozą głównego pnia naczyń wieńcowych,
- lewokomorową niewydolnością serca,
- stenozą aortalną III i IV stopnia,
- zaburzeniami krzepnięcia,
- ciężkimi chorobami płuc,
- ostrą chorobą zakaźną z bakteriemią.
Informowanie pacjenta i jego zgoda. Na wspólnej konferencji transfuzjologów, anestezjologów i chirurgów ustalono konsensus, że oddawanie własnej krwi przez pacjentów jest najbezpieczniejszą i najmniej ryzykowną formą przetaczania krwi. Według orzecznictwa sądowego istnieje wprawdzie dowolność metod leczenia, ale jeżeli lekarz ma do dyspozycji kilka tak samo działających metod postępowania, powinien zdecydować się na tę obarczoną najmniejszym ryzykiem. Jeżeli więc istnieje duże prawdopodobieństwo, że podczas danej planowej operacji trzeba będzie przetaczać krew, to według wytycznych Niemieckiej Izby Lekarskiej należy poinformować pacjenta o możliwości oddania własnej krwi, jako alternatywnym sposobie postępowania wobec transfuzji obcej krwi, jeżeli tylko taka możliwość istnieje [W Polsce takie wytyczne nie zostały przyjęte - przyp. red.]. Preparaty konserwowanej krwi własnej powinny zostać przygotowane, jeżeli zaistnieją takie wskazania, biorąc pod uwagę rodzaj zabiegu operacyjnego i możliwość wystąpienia utraty krwi i/lub inne indywidualne okoliczności rozpatrywanego przypadku. Należy przy tym zasadniczo przestrzegać wytycznych odnośnie do oznaczania grap krwi i transfuzjologii. Jeżeli lekarz zaniecha wykorzy-