larsen1057

37. Położnictwo 1057

czulenia zalicza się do przyczyn bezpośrednich. Przyczyny pośrednie są następstwem uprzednio istniejących chorób lub tych, które rozwinęły się w ciąży i uległy zaostrzeniu wskutek fizjologicznych następstw podczas jej trwania. Klasyfikacja nie obejmuje zgonów wynikających ze zdarzeń przypadkowych niezwiązanych z ciążą.

Zgony związane ze znieczuleniem są bezpośrednim jego następstwem albo też znieczulenie jest czynnikiem współdziałającym. Zalicza się je do grupy bezpośrednich przyczyn zgonów wynikających z interwencji położniczych. Według międzynarodowej klasyfikacji 1CD 074 wyróżnia się ponadto powikłania śmiertelne powstałe w przebiegu znieczulenia lub sedacji podczas czynności porodowej i porodu. Poronienie, ciąża ektopowa i połóg nie zostały tutaj uwzględnione (ICD 089).

10.2 Częstość zgonów matek

Częstość zgonów matek w krajach rozwiniętych wynosi ok. 1:10 000 porodów (0,1 %c). Z tej liczby 1/6 zgonów jest spowodowana pierwotną przyczyną anestezjologiczną.

Opracowania angielskie podają zdecydowane obniżenie częstości śmierci matek z przyczyn anestezjologicznych z 13% w latach 1984-1987 do 2,2% w chwili obecnej. Dokładna przyczyna tej korzystnej zmiany nie jest wytłumaczona, jednak spekuluje się, że preferowanie znieczulenia regionalnego w stosunku do znieczulenia ogólnego odegrało ważną rolę.

Doniesienia amerykańskie wykazały także spadek umieralności matek z 4,3 na 1 min żywych urodzeń w latach 1979-1981 do 1,7 na 1 min żywych urodzeń w latach 1988-1990. Całkowita liczba przypadków zgonu podczas znieczulenia ogólnego (główny czynnik - problemy oddechowe) pozostała niezmieniona, natomiast liczba śmiertelnych przypadków spowodowanych znieczuleniem regionalnym po 1984 r. uległa zmniejszeniu, tak że śmiertelne przypadki w znieczuleniu ogólnym występują 16,7 razy częściej niż w znieczuleniu regionalnym.

Cięcie cesarskie. Najczęstsze śmiertelne epizody podczas cięcia cesarskiego przedstawiono w tab. 37.9. Także tutaj istnieją istotne różnice między znieczuleniem ogólnym a regionalnym. Na podstawie ' badań amerykańskich oszacowano umieralność z powodu powikłań podczas znieczulenia ogólnego

Tabela 37.9. Zgony związane ze znieczuleniem w okresie porodu w zależności od rodzaju porodu w latach 1979-1990 (Hawkins i wsp., 1997)

	Liczba (n)	procent (%)
Cięcie cesarskie	106	82
Poród sitami natury	6	5
Nieznane	17	13

do cięcia cesarskiego na 20 przypadków na 1 min znieczuleń w latach 1979-1984 i jej wzrost do 32,3 na 1 min znieczuleń w latach 1985-1990. Przeciwnie, umieralność z powodu komplikacji podczas znieczulenia regionalnego do cięcia cesarskiego uległa zmniejszeniu z 8,6/1 min do 1,9/1 min. Podobne obserwacje zostały przedstawione przez angielską komisję, wskazującą na korzystny rozwój znieczulenia regionalnego. Wszystkie zgony z przyczyn związanych bezpośrednio ze znieczuleniem podczas cięcia cesarskiego w latach 1991-1993 miały miejsce podczas znieczulenia ogólnego.

10.3 Przyczyny

Śmiertelne przypadki podczas położniczych zabiegów występują istotnie częściej podczas znieczulenia ogólnego niż. w razie zastosowania znieczulenia regionalnego. Wynika to z oczywistych, specyficznych różnic między tymi rodzajami znieczulenia.

Znieczulenie ogólne. Większość powikłań śmiertelnych następuje podczas wprowadzenia do znieczulenia ogólnego. Problemy oddechowe stanowią główną ich przyczynę (tab. 37.10). Trudności w intubacji, intubacja przełyku, nieudana intubacja i aspiracja treści pokarmowej do płuc są najczęstszymi przy-

Tabela 37.10 Przyczyny zgonów związanych ze znieczuleniem podczas porodu w latach 1979-1990
Przyczyna śmierci	Znieczulenie ogólne (n = 67)
Aspiracja do płuc	33
Trudności podczas intubacji	22
Zatrzymanie krążenia podczas znieczulenia	22
Zaburzenia wentylacji	15
Niewydolność oddechowa	3
Nieznane	5