logopedia(mowa ) Minczkiewicz 4

t

olłgolYenologopedii i realizowanych rocznych praktyk zawodowych pod kier unkiem doświadczonych oligofrenologopedów.

W planie studiów przewidzianych dla tej specjalizacji uwzględniono takie przedmioty, jak: psychiatria, oligofrenopedagogika, psychologia defe-ktologiczna, diagnostyka różnicowa oraz metodyka pracy logopedycznej l osobami o różnym stopniu upośledzenia umysłowego (lekkim, umiarkowanym. znacznym i głębokim), psychicznie chorymi, osobami z autyzmem i mutyzmem.

Miejscem pracy nligofjenologopedy są przedszkola specjalne, szkoły specjalne dla upośledzonych umysłowo w różnym stopniu (w tym szkoły specjalne dla umiarkowanie i znacznie upośledzonych umysłowo), gabinety logopedyczne przy szkołach podstawowych z klasami specjalnymi lub integracyjnymi.

Ortoepik:

jest specjalistą w zakresie kultury żywego słowa zajmującym się techniką mówienia, budowania i interpretacji tekstów.

Wiedzę i umiejętności niezbędne w pracy uzyskuje w czasie studiów na rocznym podyplomowym studium ortoepii i w czasie rocznej praktyki zawodowej pod kierunkiem doświadczonych ortoepików.

Plan studiów obejmuje przedmioty umożliwiające zdobycie wiedzy z zakresu ortolonii, retoryki, teorii i historii literatury, teatrologii, kultury żywego słowa, emisji głosu, higieny głosu, dykcji i metodyki pracy z usuhami posługującymi się głosem i słowem mówionym.

Miejscem pracy ortoepika są szkoły podstawowe, średnie i wyższe, szkoły filmowe i teatralne, seminaria duchowne, clomy kultury, teatry i inne instytucje, w których słowo jest przedmiotem zainteresowania.

Glottodydaktyk:

jest specjalistą w zakresie wychowania językowego dzieci, diagnozy, profilaktyki i terapii dzieci z trudnościami w czytaniu i pisaniu (dysleksja. dysgralin. dysortogrnfia j.

Niezbędną do pracy wiedzę i umiejętności zdobywa on w czasie studiów na rocznym podyplomowym studium glottodydaktyki przedszkolnej i wczes-noszkolnej i podczas rocznej praktyki zawodowej realizowanej pod kierunkiem specjalistów. Wiedzy' teoretycznej z zakresu lingwistyki, psycholingwistyki, psychologii rozwojowej, psychologii zabawy, psychologii klinicznej specjalnej, glottndydnktyki ojczystojęzycznej i metodyki pracy z dziećmi nabywa drogą sv s t ci i ta tycznych s t u d ió w.

Miejscem pracy giottodydnktyka są przedszkola, szkoły, poradnie psychologiczno-pedagogiczne. szkoły specjalne, poradnie logopedyczne i gloltodydnktyezne (Z. M. Karkowski 1991).

12

Mowa jest dźwiękowym porozumiewaniem się ludzi. Jest ona procesem jednolitym, ale zależnie od aspektu badań można w nim wyodrębnić czynności nadawania mowy i czynności odbioru mowy oraz wytwói mówienia i rozumienia, czyli tekst (L. Kaczmarek 1082).

W logopedii polskiej definiuje się mowę z dwu punktów widzeniu: indywidualnego (jednostki) i społecznego (L. Kaczmarek. 1982). Ze >ta-nowiska społecznego ..mowa" jest aktem w procesie .słownego porozumiewania się. w którym uczestniczą jednocześnie co najmniej dwie osoby, umownie nazwane nadawca i odbiorca. W akcie lyrn osoba mówiącą, czyli nadawca, przekazuje informacjo slm haszowi — odbiorcy. Ten ostatni przekazana informację przyjmuje, zatrzymuje, poddaje gruntownej analizie, by po jej zrozumieniu podjąć nową czynność — przekazania własnej informacji na interesujący obu ..rozmówców" lemat. Relacje* zachodzące między ..nadawca" i ..odbiorca", czyli między rozmawiającymi ze sobą (mówiącymi) osobami przedstawiają ryciny: 2 oraz 2n.

Nadawca    Odbiorca

Kyc Z. Akt. w pr'w„'<»*u? |>MrtiziiHin>w}iiii:i si«; jyzy]<ow»gu slnwii*'/*/» (wg t Kn«;<Uiiut *k, Nnw.i; <l/.ir**;k«i ur?.y «i«; mowy, IfWJ, s HZ)

Hyc 'Ja. r..ii>zn„u^v«uii.‘ języków*.*

(wg L Kiu-jiiKirok. Ni»i*z»» <tii».*«:kn tuzy si*; mowy, l!łS'J. •» H’J)

Porożu miewanie się osób (nadawcy z odbiorca — mówiącego /.<• słuchaczem) możliwe jest jednak wówczas, gdy znają one len sam język (kod), a ponadto umieją mówić, odczuwają polizcbc podjęcia takiej czynności, są zainteresowane podjętym tematem, nic mówiąc juz o tak podstawowych determinantach jak centralny i obwodowy system nerwowy oraz prawidłowo funkcjonujące narządy mowy ..rozmówców". Jeśli u którejkolwiek z osób. biorących udział w rozmowie (nadawcy lub odbiorcy] wystąpi brak któregoś z wyżej wymienionych czynników, ich porozumienie się może być w różnym stopniu utrudnione, a nawet niemożliwo.

18