Obraz6 2

Gleby autogeniczne 57

b. Gleby brunatno-rdzawe

Gleby brunatno-rdzawe stanowią przejście między glebami brunatnymi wytworzonymi z piasków a glebami rdzawymi. Budowa profilu tych gleb jest następująca: 0-ABbrBv-Bv-C. Przeważającym typem próchnicy w glebach brunatno-rdzawych jest moder, niekiedy z przejściami do typu muli.

Naturalną roślinnością w tych warunkach są bory mieszane sosnowo-dę-bowe (Pino-Quercetum), a w Polsce północno-zachodniej sosnowo-dębowe z udziałem brzóz (Betulo-Quercetum roboris)', spotyka się także uboższe odmiany lasu mieszanego, np. kwaśną buczynę pomorską (Luzulo-Fagetum), a także uboższe podzespoły grądów (Querco-Carpinetum) i zachodniopomorskie acidofilne zespoły lasu bukowo-dębowego (Fago-Quercetum petraeae).

Gleby brunatno-rdzawe w porównaniu z glebami rdzawymi właściwymi odznaczają się nieco mniejszym zakwaszeniem, wyższym stopniem wysycenia kompleksu sorpcyjnego kationami o charakterze zasadowym i węższym stosunkiem C:N. Od gleb brunatnych różnią się zdecydowanie mniejszą zawartością frakcji ilastej, mniejszymi zasobami składników odżywczych dla roślin, mniejszą aktywnością biologiczną i mniejszą odpornością na czynniki degradacji. W glebach brunatno-rdzawych może się ujawnić niezbyt trwała struktura agregatowa.

Gleby brunatno-rdzawe powstają w wyniku nakładania się na profil gleby rdzawej pewnych oznak procesu brunatnienia. Wyróżnianie tego podtypu w terenie ułatwiają kryteria ekologiczne wartości siedliska.

c. Gleby bielicowo-rdzawe

Wyraźnie wykształcony profil gleby bielicowo-rdzawej ma następującą budowę: 0-AEes-BfeBv-C.

Gleby te tworzą siedliska boru mieszanego świeżego (Pino-Quercetum), a niekiedy lasu mieszanego, tzw. kwaśnej buczyny pomorskiej (Luzulo-Fagetum). Charakterystycznym typem próchnicy jest moder-mor lub mor. Gleby bielico-wo-rdżawe są w porównaniu z glebami rdzawymi właściwymi zwykle uboższe w składniki odżywcze i silniej zakwaszone, a często także nieco wilgotniejsze (płytkie obniżenia terenowe itp.).

Proces bielicowania gleb bielicowo-rdzawych może przebiegać wyłącznie pod roślinnością leśną. Wiąże się on zazwyczaj ze zwiększoną produkcją rozpuszczalnych frakcji kwasów humusowych albo mniejszą ilością półtoratlenków w materiale mineralnym, albo też z łącznym działaniem obydwu czynników. Przy słabym natężeniu procesu bielicowania rdzawy odcień poziomu AEes jest zachowany, ponieważ uruchamiane zostają w pierwszej kolejności wolne tlenki glinu nie posiadające właściwości barwiących. Przemieszczanie glinu daje się stwierdzić jedynie analizami chemicznymi. Dlatego też gleby rdzawe znajdujące się w tym stadium bielicowania bywają nazywane skrytobielicowymi.

Większe nasilenie lub dłuższe działanie procesu bielicowania powoduje uruchamianie także wolnych tlenków żelaza. W poziomie AEes widoczne są