Obraz5 4

506 Choroby gruczołu sutkowego

Klinika. Wfóknialcogruczolak występuje najczęściej w górnym zewnętrznym kwadrancie sutka, częściej w lewej piersi, jako niebolesny, wyczuwalny palpacyjnie, dobrze odgraniczony od otoczenia, przesuwalny względem podłoża i skóry guz. Jest hormonowrażliwy i dlatego może ulegać niewielkiemu powiększeniu pod koniec każdego cyklu miesiączkowego i w ciąży. W leczeniu stosuje się wycięcie nowotworu z wąskim marginesem zdrowej tkanki.

Guz liściasty

Guz liściasty występuje w trzech postaciach - łagodnej, złośliwej i o granicznej złośliwości. Spotykamy go u kobiet w różnym wieku (od 10. do 86. r.ż.). Ryzyko wystąpienia wznoY/y miejscowej lub przerzutów w każdej z tych postaci przedstawiono w tabeli 24.6.

Morfologia. Guzy ztośliwe zwykle są większe niż łagodne, częściej występują też w nich ogniska martwicy. Przeciętne rozmiary guza liściastego wynoszą 4-5 cm (od 1 cm do powyżej 20 cm). Czasem olbrzymi guz wypełnia całą pierś.

Tabela 24.6. Charakterystyka trzech postaci guza liściastego
CECHA	POSTAĆ
	ŁAGODNA	O GRANICZNE) ZŁOŚLIWOŚCI	ZŁOŚLIWA
Ryzyko wznowy miejscowej	Niewielkie	Duże	Duże
Przerzuty	Nie występują	Rzadko	25% przypadków

Klinika. Guz liściasty jest zwykle twardym, palpacyjnie wyczuwalnym, pojedynczym guzem. Leczenie polega na całkowitym wycięciu nowotworu z marginesem zdrowej tkanki. Guzy nawrotowe mają zwykle wyższy stopień złośliwości.

Odróżnienie przerzutu od zmiany pierwotnej w sumu ma istotne znaczenie terapeutyczne. Najczęściej w tej lokalizacji występują przerzuty z raków pluć (zwykle rą.lf ftfnhnnlrnrnArknunA norek MtadkP ieinika i tercżWW

\V większości przypadków przerzut manifestuje się jako pojedynczy guzek, nieduży, okrągły, dobrze odgraniczony, o gładkich obrysach. Izolowany tylko do sutka należy do rzadkości. Zwykle w dokładnym badaniu klinicznym można znaleźć przerzuty do innych narządów.

Gruczoł sutkowy u mężczyzn

Rak sutka męskiego

Rak sutka u mężczyzn występuje rzadko (1 na 100000 mężczyzn na rok). Stanowi mniej niż 1% wszystkich raków sutka. Może ■występować u chłopców i młodych dorosłych.

Makroskopowo i mikroskopowo rak sutka u mężczyzn nie różni się od stwierdzanego u kobiet. Do czynników zwiększających ryzyko jego wystąpienia należą: nadmierna ekspozycja na estradiol i inne hormony estrogenowe (m.in. względny hiperestroge-nizm spowodowany zanikiem jąder), otyłość, hiperprolaktynemia, narażenie na promieniowanie jonizujące, zaawansowany wiek oraz rak sutka u krewnych pierwszego stopnia. Współwystępowanie ginekomastii i raka jest prawdopodobnie związane z tymi samymi czynnikami predysponującymi. Zasady leczenia są podobne jak u kobiet.

Ginekomastia

Ginekomastia to ogniskowe (guzek) lub rozlane powiększenie sutka u mężczyzn spowodowane zaburzaniem równowagi między estrogenami (pobudzają tkankę sutka do rozrostu) i androgenami (mają etekt przeciwny). U większości chorych zmiany występują obustronnie i synchronicznie, chociaż mogą też pojawić się tylko po jednej stronie (częściej po lewej).

Ginekomastia występuje bardzo często u noworodków' płci męskiej (w następstwie oddziaływania wysokiego poziomu estrogenów matki), a także u 30-40% młodych dorosłych. Ginekomastia wskutek zwiększenia stężenia estrogenów występuje m.in. w marskości wątroby, nadczynności tarczycy, hormonalnie czynnych guzkach jądra, nadmiernym spożyciu egzogennych estrogenów lub estrogenowopodobnych leków (np. opiaty, digitalis, sterydy anaboliczne zażywane przez sportowców), a także w późnej starości (względny wzrost stężenia estrogenów nadnerczowych). Związane sąz niąrówmież clkchcltzm : p,mo,,u.m..ij.,v ^nctoma, inannuanay Gzę-sto przyczyna nie jest znana.