Obraz3 4

502 Choroby gruczołu sutkowego

502 Choroby gruczołu sutkowego

Tabela 24.5. Najważniejsze czynniki rokownicze w raku sutka

•    Typ histologiczny raka

•    Rozmiary guza

•    Stan węzłów chłonnych pachowych » Stopień histologicznej złośliwości

o Stopień proliferacji komórek rakowych

•    Receptor estrogenów (ER) i progesteronu (PR)

•    Receptory czynników wzrostu - c-erbB-2/HER2 » Angiogeneza

•    Wiek chorej

sce rocznie ok. 5000 kobiet). Szacuje się, że około 70% tych chorych można by wyleczyć samym zabiegiem operacyjnym bez konieczności stosowania systemowej pooperacyjnej chemioterapii z jej toksycznością (i kosztami).

Czynniki rokownicze (tab. 24.5) można podzielić na dwie zasadnicze grupy -czynniki prognostyczne oraz predykcyjne.

Czynniki prognostyczne pozwalająna ocenę ryzyka wznowy lub zgonu chorych niepoddanych systemowemu leczeniu uzupełniającemu. Są to parametry związane z czasem przeżycia bez objawów choroby nowotworowej lub całkowitym czasem przeżycia. Należy pamiętać, że na podstawie oceny tych czynników można określić prawdopodobieństwo wznowy, ale nie można jej przewidzieć ze 100% pewnością u poszczególnych osób. Czynniki predykcyjne służą oszacowaniu wrażliwości na zastosowany sposób terapii systemowej. Takim czynnikiem jest np. receptor estrogenów (ER), którego ocena pozwala przewidywać odpowiedź na leczenie hormonalne. Poniżej krótko omówimy najważniejsze czynniki rokownicze.

Typ histologiczny raka. Do najważniejszych typów histologicznych, które a priori mają lepsze rokowanie, należą: rak cewkowy, rdzeniasty, śluzotwórczy

1    brodawkowaty. Około 60% kobiet z tymi rakami przeżyje 30 lat, w porównaniu z tylko 20% chorych z rakiem przewodowym inwazyjnym.

Rozmiary guza mierzone w preparacie operacyjnym. Ryzyko nawrotu choroby lub zgonu wzrasta zc wzrostem średnicy guza. Dla przykładu prawdopodobieństwo pięcioletniego przeżycia chorych ze zmianą o średnicy < 5 mm jest równe 96%, a z guzem większym niż 50 mm - tylko 63%. Ponad 96% pacjentek z guzami o średnicy poniżej

2    cm i bez przerzutów w węzłach chłonnych pachowych przeżyje 5 lat. Ze wzrostem średnicy guza rośnie liczba przypadków z przerzutami do węzłów chłonnych.

Stan pachowych węzłów chłonnych jest prawdopodobnie najsilniejszym pojedynczym czynnikiem rokowniczym w raku sutka. Ryzyko wznowy i zgonu zwiększa aic uozuą    c.inormy„r. a przerzutami. Dlc. chorych h*0 pięciolet

nie przeżycie wynosi około 72%, a dla tych, które mają przerzuty w jednym lub dwóch węzłach chłonnych odpowiednio 63% i 59%. Dokładna ocena stanu węzłów chłonnych wymaga histologicznego Paciania minimum dziesięciu z nich.

Stopień histologicznej złośliwości raka jest ważnym (i niezależnym od stopnia klinicznego zaawansowania) czynnikiem rokowniczym. Im wyższy stopień, tym gorsze rokowanie.

Stopień proliferacji komórek rakowych można oceniać za pomocą liczenia mitoz (najstarszy, ale prosty sposób) oraz za pomocą immunohistochemii z wykorzystaniem monoklonalnyeh przeciwciał (np. MIB-1) przeciwko antygenom pro-liferacyjnym (np. Ki-67). Stwierdzono związek między wysokim indeksem mitotycznym i indeksem proliferacyjnym oznaczonym na skrawkach parafinowych za pomocą przeciwciała MIB-ł a złym rokowaniem.

Wiek chorej. Chociaż prognostyczne znaczenie wieku chorej z rakiem sutka jest zagadnieniem kontrowersyjnym, dobrze zaplanowane i udokumentowane badania z ostatnich lat sugerują, że spośród kobiet przed menopauząpacjentki poniżej 35. r.ż. mają gorsze rokowanie.

Receptor estrogenów (ER) i progesteronu (PR). Od 50 do 85% wszystkich raków sutka wykazuje ekspresję receptorów steroidowych. Ich obecność wiąże się z lepszym rokowaniem.

Liczba naczyń włosowatych w utkaniu raka jest niezależnym czynnikiem rokowniczym. Im więcej naczyń, tym gorsze rokowanie.

Ryc. 24.7. Inwazyjny rak przewodowy sutka. Nadekspresja białka HER2 w błonach komórkowych komórek rakowych wykazana immunohistochemicznie za pomocą

odpowiedniego monokionalnego przeciwciała.